ΒΑΡΡΟΑ

Τα ακάρεα βαρρόα (καταστροφέας βαρρόα και V. jacobsoni) είναι μικροσκοπικά κόκκινα προς καφέ εξωτερικά παράσιτα των μελισσών. Αν και τα ακάρεα βαρρόα μπορούν να θραφούν και να ζήσουν πάνω στις ενήλικες μέλισσες, κυρίως θρέφονται και αναπαράγονται στις προνύμφες και τις νύμφες μέσα στο γόνο που αναπτύσσεται, προκαλώντας δυσμορφία και αποδυνάμωση στις μέλισσες και επίσης μεταφέρουν πολυάριθμους ιούς.

Οι αποικίες με ελαφρά προσβολή γενικά παρουσιάζουν πολύ λίγα συμπτώματα, όμως όσο ο πληθυσμός αυξάνεται, τα συμπτώματα γίνονται πιο εμφανή. Οι σοβαρές προσβολές της βαρρόα, μπορούν να εδραιωθούν μέσα σε 3-4 χρόνια και προκαλούν διασπαρμένους γόνους, παγιδευμένες μέλισσες που έρπονται, μειωμένη πτητική απόδοση, μειωμένο βαθμό επιστροφής στην αποικία μετά την αναζήτηση τροφής, μειωμένο προσδόκομο ζωής και ένα σημαντικά μειωμένο βάρος στις εργάτριες. Τα συμπτώματα της αποικίας, αποκαλούμενα συχνά σαν παρασιτικό σύνδρομο ακάρεων, περιλαμβάνουν ασυνήθιστο σχήμα στους γόνους, βυθισμένα και φαγωμένα σφραγίσματα και προνύμφες πεσμένες στη βάση ή στην πλευρά του κελιού. Αυτό τελικά προκαλεί τη μείωση του πληθυσμού των μελισσών, αντικατάσταση των μελισσών και τελική κατάρρευση και θάνατο.  

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ

Τα ακάρεα βαρρόα είναι παρασιτικά ακάρεα, που χρειάζονται μια μέλισσα ξενιστή για να επιβιώσουν και να αναπαραχθούν. Η βαρρόα μπορεί να αναπαραχθεί σε γόνους  μελισσών, ενώ μόνο η θηλυκή ενήλικη βαρρόα μπορεί να τραφεί με ενήλικες μέλισσες. Γι αυτό, ολόκληρος ο βιολογικός κύκλος της βαρρόα γίνεται μέσα στην αποικία των μελισσών.

Τα θηλυκά ακάρεα βαρρόα είναι πιο πιθανό να γεννήσουν αυγά στους γόνους των κηφήνων παρά στις εργάτριες (10-12 φορές συχνότερα). Αυτό οφείλεται στο μεγαλύτερο κύκλο των γόνων των κηφήνων . Για το λόγο αυτό, η επιθεώρηση των κηφηνόγονων παρέχει καλύτερες πιθανότητες εντοπισμού της προσβολής από βαρρόα, αν και οι γόνοι των εργατριών επίσης παρέχουν ένα αποτελεσματικό μέσο εντοπισμού.

Ο βιολογικός κύκλος της βαρρόα αποτελείται από τα ακόλουθα στάδια:

• Τα ενήλικα θηλυκά ακάρεα βαρρόα εισχωρούν στα κελιά των γόνων των μελισσών (ειδικά στους κηφηνόγονους) στο στάδιο πριν το σφράγισμα και γεννούν δύο με πέντε αυγά αφότου σφραγιστεί το κελί.
• Αυγά μήκους 5mm είναι απλωμένα στον πάτο των κελιών, στους τοίχους και καμιά φορά απευθείας πάνω στις προνύμφες.
• Το πρώτο αυγό που γεννιέται είναι αρσενικό και τα ακόλουθα αυγά είναι θηλυκά.
• Μετά την εκκόλαψη τα ακάρεα βαρρόα περνούν σε δύο προνυμφιακά στάδια που ονομάζονται πρωτονυμφικό και δευτερονυμφικό , πριν αναπτυχθούν σε ενήλικα. Χρειάζεται περίπου 5-6 μέρες για να αναπτυχθούν τα θηλυκά ακάρεα.
• Το ζευγάρωμα γίνεται μέσα στο κελί των γόνων. Η αρσενική βαρρόα πεθαίνει μέσα στο κελί λίγο μετά.
• Τα θηλυκά ακάρεα βαρρόα και η μητέρες βαρρόα, αναδύονται από το κελί των γόνων μαζί με τη μέλισσα.
• Οι κόρες βαρρόα γεννούν αυγά σε άλλα κελιά γόνων μετά από 2 εβδομάδες. Η θηλυκές ενήλικες βαρρόα ζουν συνήθως για 2 μήνες, αλλά μπορούν να ξεχειμωνιάσουν ανάμεσα στις σκληρές εξωτερικές πλάκες του εξωσκελετού των ενήλικων μελισσών.

Οι αριθμοί της βαρρόα αυξάνονται αργά στην αρχή (η αύξηση του πληθυσμού είναι εκθετική) και μπορεί να μη συμβεί παρά μέχρι τον τρίτο χρόνο της μόλυνσης όπου οι αριθμοί της βαρρόα είναι επαρκώς υψηλοί ώστε το έντομο να μπορεί να ανιχνευθεί. Έλεγχος των γόνων από κοντά, ειδικά των κηφηνόγονων, παρέχει την καλύτερη πιθανότητα έγκαιρης ανίχνευσης της προσβολής από βαρρόα.

Μόνο τα ενήλικα θηλυκά ακάρεα βαρρόα παρασιτούν στις ενήλικες μέλισσες. Τα ενήλικα αρσενικά θρέφονται μόνο με προνύμφες και νύμφες και δεν αφήνουν το κελί των γόνων όταν εκκολαφθούν. Αντίθετα τα ενήλικα θηλυκά ακάρεα είναι πολύ κινητικά και κινούνται πάνω από τις κηρήθρες ή ανάμεσα στις ενήλικες μέλισσες. Η συμπεριφορά αυτή σημαίνει ότι η βαρρόα μπορεί να δράσει σαν ένας αποτελεσματικός φορέας ιών, επιτρέποντας τη μεταφορά ιών ανάμεσα σε κάθε μέλισσα. Η εξάπλωση των ιών είναι μια σημαντική επίπτωση της βαρρόα.

Όταν βρεθούν πάνω σε μια μέλισσα, τα θηλυκά ακάρεα έρπονται ανάμεσα στις σκληρίτιδες της κοιλιάς των μελισσών όπου θρέφονται με αιμόλεμφο (το αντίστοιχο αίμα της μέλισσας). Καβαλώντας τις ενήλικες μέλισσες, τα ακάρεα βαρρόα μπορούν να εξαπλωθούν ραγδαία σε νέες περιοχές εξαιτίας της συνάθροισης, της κλοπής και της συνήθειας της περιπλάνησης των μελισσών.

Το προσδόκιμο ζωής της βαρρόα εξαρτάται από την παρουσία γόνων και μπορεί να ποικίλει από 25 μέρες μέχρι περίπου 5 μήνες. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, η βαρρόα μπορεί να ζήσει 2-3 μήνες και αν υπάρχουν γόνοι, μπορούν να ολοκληρώσουν 3-4 κύκλους ανατροφής. Το χειμώνα, όταν δεν υπάρχουν γόνοι ή είναι περιορισμένοι, τα ακάρεα βαρρόα ξεχειμωνιάζουν στα σώματα των ενήλικων μελισσών, στη διάρκεια της φορετικής τους φάσης. Μια ενήλικη βαρρόα μπορεί να ζήσει και να τραφεί πάνω σε μια ενήλικη μέλισσα για μέχρι περίπου 3 μήνες. Τα ενήλικα θηλυκά βαρρόα μπορούν να να επιβιώσουν μέχρι και 5 μέρες χωρίς τροφή.

Η αύξηση του πληθυσμού της βαρρόα

Η αύξηση πληθυσμού της βαρρόα καθορίζεται από τον αριθμό των θηλυκών ακάρεων μέσα στην αποικία των μελισσών, την αναπαραγωγική συχνότητα των θηλυκών ακάρεων βαρρόα όπως και τη διαθεσιμότητα των γόνων αλλά και το είδος των γόνων που διατίθεται. Αυτό πιθανόν να ποικίλει στη διάρκεια του έτους εξαιτίας των διακυμάνσεων στην ποσότητα και των τύπο των γόνων που υπάρχουν. Σε περιοχές όπου υπάρχουν γόνοι όλο το χρόνο και υπάρχουν γόνοι κηφήνων συχνά, η αύξηση του πληθυσμού της βαρρόα θα γίνει γρηγορότερα από ότι σε περιοχές που δεν υπάρχουν γόνοι όλο το χρόνο (π.χ. σε ψυχρές περιοχές).  Οι γόνοι των κηφήνων είναι σφραγισμένοι για περισσότερο καιρό απ’ ότι των εργατριών, οπότε κατά μέσο όρο, περισσότερα θηλυκά ακάρεα βαρρόα μπορούν να ωριμάσουν πάνω σε γόνους κηφήνων. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι ένα θηλυκό ακάρεο που γεννάει αυγά πάνω σε κηφηνόγονους, παράγει κατά μέσο όρο 2,6 ενήλικα θηλυκά, σε σύγκριση με τα 1,6 ενήλικα θηλυκά, αν τα αυγά γεννηθούν πάνω σε γόνους εργατριών. Αυτό σημαίνει ότι η αναπαραγωγική συχνότητα της βαρρόα αυξάνεται με τη διαθεσιμότητα κηφηνόγονων. Στα κλίματα μέσης θερμοκρασίας, εκτιμάται ότι οι πληθυσμοί του ακάρεου μπορούν να αυξηθούν 12 φορές σε αποικίες που έχουν γόνους για το μισό έτος και 800 φορές σε αποικίες που έχουν γόνους όλο το χρόνο. Αυτό κάνει τη βαρρόα πολύ δύσκολο να ελεγχθεί, κυρίως στα θερμότερα κλίματα όπου οι αποικίες διατηρούν γόνους όλο το χρόνο.

Στην απουσία γόνων, ο πληθυσμός του ακάρεου θα μειωθεί αργά καθώς τα μεγαλύτερα ακάρεα πεθαίνουν και δεν αντικαθίστανται. Έχει υπολογιστεί ότι ο πληθυσμός της βαρρόα μειώνεται κατά 10% περίπου κάθε μήνα που λείπουν οι γόνοι. Πάντως, όταν παραχθούν νέοι γόνοι, ο πληθυσμός της βαρρόα θα αρχίσει και πάλι να αυξάνεται.

Εισβολή και πληθυσμιακή αύξηση

Ο βαθμός της πληθυσμιακής αύξησης καθορίζεται επίσης από τον αριθμό των ακάρεων βαρρόα που θα μολύνουν (εισβάλλουν) την αποικία. Για παράδειγμα αν εισέβαλλε στην αποικία ένα μόνο ακάρεο βαρρόα και μόλυνε τους γόνους, μία μόνο γενιά θα παρήγαγε 2.6 θηλυκά ακάρεα, ενώ αν έμπαιναν 10 ακάρεα στην κυψέλη και αναπαράγονταν πάνω σε γόνους, μία μόνο γενιά θα μπορούσε να καταλήξει σε 26 νέα θηλυκά ακάρεα. Με άλλα λόγια, όσο μεγαλύτερη η αρχική προσβολή, τόσο γρηγορότερα ο πληθυσμός του ακάρεου βαρρόα θα φτάσει σε ζημιογόνα επίπεδα.

Αν υπάρχουν πολλαπλές αποικίες μολυσμένες από βαρρόα σε μια περιοχή (π.χ. άγριες αποικίες ή αθεράπευτες κυψέλες) θα μπορούσαν να λειτουργήσουν σαν συνεχής πηγή επιμόλυνσης. Τα ακάρεα βαρρόα αποδυναμώνουν τις αποικίες και οι μέλισσες  ληστεύουν φυσικά και τριγυρίζουν ανάμεσα σε αποδυναμωμένες κυψέλες, το οποίο καταλήγει στην εξάπλωση και εισβολή της βαρρόα ανάμεσα στους ντόπιους πληθυσμούς των μελισσών.

Εξαιτίας της εκθετικής φύσης της πληθυσμιακής αύξησης , η εισαγωγή νέων επιπλέον ακάρεων, μπορεί να έχει δραματικές επιπτώσεις στο πόσο γρήγορα μπορεί ο πληθυσμός της βαρρόα να φτάσει ζημιογόνα/ ανιχνεύσιμα επίπεδα.

 

ΕΜΦΑΝΙΣΗ

Η βαρρόα είναι το πιο καταστροφικό έντομο μελισσών στον κόσμο. Τα ακάρεα βαρρόα είναι εξωτερικά παράσιτα που θρέφονται με αιμόλεμφο από τις ενήλικες μέλισσες όπως και τις προνύμφες και νύμφες. Για την περεταίρω κατανόηση των επιπτώσεων της βαρρόα στις ευρωπαϊκές μέλισσες, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε γιατί η βαρρόα είχε και έχει τόσο καταστροφικό αντίκτυπο στις Ευρωπαϊκές μέλισσες και πώς το ακάρεο αυτό έχει εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο.

Παρόλο που τα ακάρεα βαρρόα είναι παράσιτα των ευρωπαϊκών μελισσών, στην πραγματικότητα δεν είναι αυτές ο φυσικός ξενιστής του ακάρεου. Ο φυσικός ξενιστής της βαρρόα είναι η Ασιατική μέλισσα (Apis cerana), η οποία με τον καιρό έχει εξελίξει μια ποικιλία φυσικών αμυνών ενάντια στο ακάρεο.

Αυτό περιλαμβάνει:

• Οι νοσοκόμες μέλισσες μπορούν να εντοπίζουν τους μολυσμένους γόνους των εργατριών και αποσφραγίζουν και μετακινούν τις μολυσμένες προνύμφες προτού η βαρρόα να μπορεί να αναπαραχθεί.
• Οι νοσοκόμες σφραγίζουν τα μολυσμένα κελιά, το οποίο έχει ως αποτέλεσμα τα ακάρεα να ενταφιάζονται μέσα στο κελί.
• Έχουν μια βελτιωμένη συμπεριφορά φροντίδας, η οποία βοηθά να απομακρυνθούν και να εξοντωθούν τα θηλυκά ακάρεα βαρρόα από τις ενήλικες μέλισσες.
• Οι πληθυσμοί της βαρρόα μπορούν να αναπαραχθούν μόνο μέσα σε κελιά κηφηνόγονων και σπάνια, αν όχι ποτέ, δεν εισβάλλουν σε κελιά γόνων των εργατριών. (Αυτό είναι σημαντικό γιατί η ικανότητα της βαρρόα να αναπαράγεται πάνω σε γόνους εργατριών, προκαλεί τα περισσότερα προβλήματα της Ευρωπαϊκής μέλισσας.)
• Οι αποικίες των Ασιατικών μελισσών περνούν μεγάλες περιόδους χωρίς γόνους κηφήνων, που κάνουν τη βαρρόα να περάσει στη φορετική της φάση και καταλήγει στη συνολική πτώση του πληθυσμού του ακάρεου.

Ο συνδυασμός των φυσικών αμυνών της Ασιατικής μέλισσας εναντίον της βαρρόα, σημαίνει ότι το έντομο αυτό προκαλεί μικρή ζημιά στο φυσικό ξενιστή της. Μόνο όταν οι Ευρωπαϊκές μέλισσες ήρθαν στην Ασία, κατάλαβαν οι άνθρωποι πόσο καταστροφικό μπορεί να είναι αυτό το ακάρεο.

Υπάρχουν δύο απλότυποι της βαρρόα που επηρεάζουν την Ευρωπαϊκή μέλισσα. Ο Κορεάτικος (Κ) και το Ιαπωνικός (Ι) απλότυπος, επονομασμένοι από τις χώρες της Ασίας στις οποίες εντοπίστηκαν αρχικά πάνω στους ξενιστές τους, την Ασιατική μέλισσα. Η μεταφορά του ξενιστή από την Ασιατική μέλισσα στην Ευρωπαϊκή μέλισσα, φαίνεται να έχει συμβεί σε δύο περιπτώσεις. Για τον απλότυπο Ι, οι Ευρωπαϊκές μέλισσες εισήχθησαν στην Ιαπωνία στα 1870, αλλά η ύπαρξη της βαρρόα στην Ευρωπαϊκή μέλισσα δεν αναφέρθηκε μέχρι το 1950. Για τον απλότυπο Κ, οι αποικίες των ευρωπαϊκών μελισσών εισήχθησαν στη μακρινή Δύση της Σοβιετικής Ένωσης κοντά (κοντά στην Κορέα), επιτρέποντας τη μετακίνηση των ντόπιων πληθυσμών της βαρρόα από την Ασιατική μέλισσα στην Ευρωπαϊκή στα μέσα του 1970. Από τις δύο αυτές πληθυσμιακές μετακινήσεις, η βαρρόα έχει μια ραγδαία και σχεδόν παγκόσμια επέκταση, με τη φυσική μετακίνηση των μελισσών, όπως και με την υποβοηθούμενη μετακίνηση των μελισσών από τους μελισσοκόμους. Ο απλότυπος Κ είναι τώρα παρών στις Ευρωπαϊκές μέλισσες σχεδόν παγκόσμια ( συμπεριλαμβανομένων των περισσότερων περιοχών της Ασίας), ενώ ο απλότυπος Ι, στην Ιαπωνία, την Ταϊλάνδη και την Αμερική.

Εξαιτίας αυτής της σχεδόν πρόσφατης μεταφοράς ξενιστή- παράσιτου (μέσα στα τελευταία 50-60 χρόνια), η Ευρωπαϊκές μέλισσες δεν έχουν εξελιχθεί με το έντομο αυτό στο πέρασμα του χρόνου και γι αυτό, δεν έχουν εξελίξει το μηχανισμό άμυνας που έχει αναπτύξει η Ασιατική μέλισσα για αυτό το παράσιτο. Αυτό έχει επιφέρει ως αποτέλεσμα, η βαρρόα να έχει μεγάλο αντίκτυπο στις ενήλικες μέλισσες και τους αναπτυσσόμενους γόνους στις αποικίες μελισσών σε όλο τον κόσμο, όπως περιγράφεται παρακάτω.

Επίδραση στις μέλισσες

Συνήθως επιβιώνουν μεμονωμένες μολυσμένες μέλισσες κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής τους μέχρι την ανάδυση, αλλά μπορεί να δείχνουν σημάδια φυσικής ή φυσιολογικής βλάβης ως ενήλικες. Κάποιοι γόνοι μολυσμένοι από βαρρόα ίσως πεθάνουν, συνήθως στο νυμφικό στάδιο ανάπτυξης και παραμένουν στο κελί μέχρι να μετακινηθούν από ενήλικες μέλισσες. Το ότι τα ακάρεα βαρρόα θρέφονται και αναπαράγονται από τις αναπτυσσόμενες προνύμφες και νύμφες (γόνους εργατριών και κηφήνων), έχει τεράστια επίδραση σε όλες τις μέλισσες, καθώς τις επηρεάζουν στα πιο ευαίσθητα στάδια της μέλισσας.

Πρώτον, η διαδικασία θρέψης της βαρρόα προκαλεί την απώλεια αιμόλεμφου κατά την ανάπτυξη των γόνων, που μειώνει σημαντικά το βάρος των εκκολαπτόμενων μελισσών. Η απώλεια βάρους εξαρτάται από τον αριθμό των ακάρεων βαρρόα στο κελί και από το επίπεδο της αναπαραγωγής που υπάρχει, αλλά ακόμα και ένα μόνο θηλυκό ακάρεο βαρρόα σε ένα κελί γόνων, μπορεί να προκαλέσει μια μέση απώλεια σωματικού βάρους 7% για τις εκκολαπτόμενες εργάτριες και ανάμεσα στο 11-19% για τους εκκολαπτόμενους κηφηνόγονους. Αυτό συνεπώς καταλήγει σε μειωμένη πτητική απόδοση. Αυτή η συμπεριφορά ανατροφής προκαλεί επίσης μειωμένους αδένες του υποφάρυγγα (οι αδένες που εκκρίνουν το βασιλικό πολτό) κάτι που επηρεάζει την ικανότητα των μελισσών να ταΐσουν τους αναπτυσσόμενους γόνους της κυψέλης.

Δεύτερον, οι εργάτριες που μολύνθηκαν κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής τους, ξεκινούν την ανάπτυξή τους νωρίτερα, αλλά επίσης έχουν ένα σημαντικά μειωμένο προσδόκιμο ζωής. Οι μολυσμένες εργάτριες και οι γόνοι παρουσιάζουν επίσης μια μειωμένη ικανότητα μη συνδεδεμένης μάθησης, παρατεταμένες απουσίες από την αποικία και  χαμηλότερο βαθμό επιστροφής στην αποικία, που μπορεί να οφείλεται σε μειωμένη ικανότητα πλοήγησης.

Τέλος, υπάρχει μια σημαντική επίδραση της θρέψης των ενήλικων ακάρεων βαρρόα με αναπτυσσόμενους γόνους, όπως και με ενήλικες μέλισσες, διαμέσου της μετάδοσης των ιών. Η βαρρόα θρέφεται με την αιμόλεμφο των μελισσών κατά την ανάπτυξη των γόνων, όπως και με ενήλικες μέλισσες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, τα ακάρεα βαρρόα να λειτουργούν ως ξενιστής για πολυάριθμους ιούς. Υπάρχουν επίσης αποδείξεις ότι η θρέψη της βαρρόα μπορεί να μειώσει την αποτελεσματικότητα του αμυντικού συστήματος των μελισσών, οπότε επηρεάζονται περισσότερο από ιούς με την παρουσία της βαρρόα, όπως και άλλων εντόμων όπως το Ακάρεο της τραχείας ή Nosema sp. Αυτό μπορεί να προκαλέσει κοινά συμπτώματα στον πληθυσμό των μελισσών, όπως παραμορφωμένα και συρρικνωμένα φτερά, πόδια ή κοιλιές όπως και συμπτώματα χαρακτηριστικά των άλλων εκείνων εντόμων.

Συνολικά, οι επιδράσεις αυτές σημαίνουν ότι οι ιοί των μελισσών και άλλα έντομα γίνονται πιο επιβλαβή όταν υπάρχει βαρρόα σε μια αποικία. Περεταίρω πληροφορίες για τους ιούς των μελισσών και την αλληλεπίδρασή τους με τη βαρρόα, παρέχονται παρακάτω.

Επίδραση στις αποικίες των μελισσών

Μικροί αριθμοί βαρρόα που μολύνουν μια αποικία συνήθως δεν προκαλούν φανερή ζημιά. Όσο αυξάνεται ο πληθυσμός της βαρρόα, επηρεάζονται περισσότερες μέλισσες, κάτι το οποίο αποδυναμώνει και επιδρά στην αποικία ως σύνολο. Παρόλα αυτά, σε ανεπαρκώς φροντισμένες αποικίες όπου η μόλυνση αφήνεται να αυξηθεί, αρχίζουν να φαίνονται σημάδια σε ολόκληρη την αποικία. Ο χρόνος για να εμφανιστούν εμφανή συμπτώματα εξαρτάται από πολλές συνθήκες, αλλά μπορεί να χρειαστεί 2-3 χρόνια.

Η σοβαρή μόλυνση επιβραδύνει την αντικατάσταση των μεγάλων ενήλικων μελισσών από νέες υγιείς και μπορεί να οδηγήσει στη ραγδαία εξάπλωση βλαβερών ιών στην αποικία. Στο στάδιο αυτό, οι φυσιολογικές διαδικασίες αναζήτησης τροφής, της εκτροφής των γόνων και της υπεράσπισης της αποικίας μειώνονται και ολόκληρη η κοινωνική οργάνωση αρχίζει να επιδεινώνεται – μια διαδικασία γνωστή ως σύνδρομο κατάρρευσης αποικίας.

Καθώς η μόλυνση αυξάνεται, μειώνεται η αναπαραγωγική ικανότητα της αποικίας των μελισσών. Οι κηφήνες που έχουν μολυνθεί κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής τους, έχουν μια σημαντικά χαμηλότερη πιθανότητα να ζευγαρώσουν και οι μολυσμένες αποικίες παράγουν λιγότερα σμήνη.

Όταν υπάρχουν ακάρεα βαρρόα σε υψηλά ποσοστά, οι προνύμφες και οι νύμφες αρχίζουν να εμφανίζουν αφύσικα συμπτώματα γόνων που φαίνονται παρόμοια με την Αμερικάνικη σηψιγονία (Α.Σ.), την Ευρωπαϊκή σηψιγονία (Ε.Σ.) και τον ιό του σακόμορφου γόνου, αλλά δεν προκαλούνται από αυτές τις ασθένειες. Τα συμπτώματα αυτά είναι συνήθως παρόντα στα τελικά στάδια κατάρρευσης της αποικίας από τη βαρρρόα και ονομάζονται παρασιτικό σύνδρομο από ακάρεο (PMS).

Το όνομα PMS χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα σύνολο συμπτωμάτων που περιλαμβάνουν:

• Διάσπαρτα μοτίβα γόνων, όπως και φαλακρούς γόνους και κηλίδες παρατημένων και νεκρών αναδυόμενων γόνων.
• Ενήλικες μέλισσες που σέρνονται ή ακόμη και σακατεμένες, με κάποιες μερικώς μασημένες ανάμεσα σε νεκρές ενήλικες μέλισσες ανίκανες να απελευθερωθούν από το κελί μετά από τον κύκλο των γόνων.
• Αχρήστευση των βασιλισσών.
• Βυθισμένα και μασημένα σφραγίσματα – παρόμοια με την Α.Σ., την Ε.Σ. και το σακόμορφο γόνο.
• Οι προνύμφες μπορεί να φαίνονται αποχρωματισμένες (κιτρινωπές ή καφέ).
• Οι προνύμφες εμφανίζονται πεσμένες στον πάτο ή στις πλευρές του κελιού (παρόμοια με το σακόμορφο γόνο) συχνά με βαρρόα που θρέφεται από αυτές. Είναι πιθανό ότι αυτό το σύμπτωμα προκαλείται από πείνα.
• Κάποιες προνύμφες πεθαίνουν και γίνονται ένα στεγνό, μαλακό λέπι που αφαιρείται εύκολα.
• Σε αντίθεση με τη σηψιγονία, οι προσβεβλημένες προνύμφες δεν μυρίζουν και δεν βγαίνουν έξω σαν σκοινί όταν εξετάζονται με το τεστ της ίνας.
• Ανεξήγητη μείωση του πληθυσμού των μελισσών.

Από τη μελισσοκομική άποψη, υπάρχουν συγκεκριμένα οριακά επίπεδα για την οικονομική ζημιά και για τη μη αναστρέψιμη ζημιά. Στα πρώιμα στάδια της προσβολής από βαρρόα, η παραγωγή μελιού και γύρης δεν επηρεάζονται σημαντικά. Μπορεί επίσης να μην υπάρχουν κλινικά συμπτώματα, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα η μόλυνση να παραμένει κρυφή. Παρόλα αυτά, όσο ο πληθυσμός της βαρρόα αυξάνεται σε βλαβερά επίπεδα, η αποικία αρχίζει να αποδυναμώνεται και καταλήγει σε μειωμένη παραγωγή μελιού και δραστηριότητα επικονίασης. Οι μολυσμένες αποικίες αποδυναμώνονται ως το σημείο που καταρρέουν, εκτός και αν φροντιστούν ώστε να μειωθεί ο πληθυσμός των ακάρεων. 

Βαρρόα και ιοί

Οι ιοί των μελισσών είναι ανάμεσα σε έναν αριθμό παθογόνων που μπορούν να συμβάλλουν στην ασθενή υγεία μιας αποικίας. Για πολλά χρόνια, οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι οι μέλισσες φιλοξενούν έναν αριθμό ιών. Παρόλο που οι ιοί των μελισσών είναι ικανοί να σκοτώσουν μέλισσες, η παρουσία ενός ιού γενικά δεν προκαλεί το θάνατο ενήλικων μελισσών ή προνυμφών και τα συμπτώματα εκδηλώνονται μόνο όταν η αποικία υφίσταται κάποιας μορφής στρες, που μπορεί να προκαλείται από την μετακίνηση της κυψέλης, τις κλιματικές συνθήκες όπως οι κρύες και υγρές καιρικές συνθήκες, ή η φτωχή σίτιση.

Η πλειοψηφία των ιών των μελισσών θεωρούνται ¨αθόρυβοι¨ κι αυτό γιατί υπάρχουν σε πολλές αποικίες αλλά σε τόσο χαμηλά επίπεδα που δεν υπάρχουν καθόλου καθαρά συμπτώματα. Πλέον υπάρχουν αποδείξεις ότι πολλοί ιοί μελισσών σχετίζονται με την παρουσία και τα επίπεδα της βαρρόα σε μια αποικία και ότι είναι οι ιοί και όχι η ίδια η βαρρόα που προκαλεί την πλειοψηφία της ζημιάς που βιώνουν οι μέλισσες όσο φιλοξενούν το ακάρεο.

Οι ιοί μεταδίδονται σε μια κυψέλη από ένα ή δύο δρόμους. Οι ιοί μπορεί να μεταδοθούν κάθετα: αν μολύνονται από το γονιό (βασίλισσα ή κηφήνα) που περνά τον ιό στους απογόνους του, οι οποίοι μολύνονται από τη γέννα. Αλλιώς, οι ιοί μπορεί να μεταδοθούν οριζόντια, που είναι όταν τα μολυσμένα άτομα μεταδίδουν τον ιό σε μη μολυσμένα άτομα. Κοινώς αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει τη μεταφορά ιικών σωματιδίων με την τροφή ή με την αφαίρεση των απορριμμάτων. Οι φορείς, όπως τα ακάρεα βαρρόα, μπορεί να μεταδώσουν ιούς μελισσών μέσα σε μια αποικία, όπως και να μεταδώσουν ιούς που μπορεί να μεταδοθούν κάθετα από τις βασίλισσες ή τους κηφήνες.

Οι ιοί που φέρονται από τη βαρρόα, μπορεί να προκαλέσουν μεγάλες επιδημίες, που επιτρέπουν στους ιούς να εκθέσουν όλη τους την δυνατή τοξικότητα. Καθώς τα ακάρεα βαρρόα θρέφονται με τις αναπτυσσόμενες προνύμφες και νύμφες, όχι μόνο παίρνουν απαραίτητα θρεπτικά συστατικά από τις μέλισσες που αναπτύσσονται, αλλά επιτρέπουν και στα ιογενή σωματίδια να εισβάλλουν στην αναπτυσσόμενη μέλισσα. Στις συνθήκες αυτές τα σωματίδια του ιού μπορούν να πολλαπλασιαστούν μέσα στα στόματα των ακάρεων βαρρόα, τα οποία μπαίνουν αμέσως μέσα στις αναπτυσσόμενες μέλισσες. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, οι ιογενείς λοιμώξεις μπορεί να είναι θανατηφόρες και να οδηγήσουν σε ανοσοκαταστολή μέσα στις αναπτυσσόμενες μέλισσες, η οποία ακολούθως ενεργοποιεί τους ¨αθόρυβους¨ αυτούς ιούς.

Πιστεύεται ότι η τελική κατάρρευση της αποικίας από μια μολυσμένη με βαρρόα κυψέλη, με τις συνηθισμένες σακατεμένες και παραμορφωμένες κυψέλες, τη φωλιά με διασκορπισμένους γόνους, την ασυντόνιστη κοινωνική συμπεριφορά και τη ραγδαία μείωση του πληθυσμού των μελισσών, είναι αποτέλεσμα πολλαπλών ιογενών λοιμώξεων, παρά μια απευθείας παρασίτωση των μελισσών από τη βαρρόα.

Άλλοι παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον αντίκτυπο των ιών μπορεί να περιλαμβάνουν στρες περιβαλλοντικά και διατροφής. Ο αριθμός των ιών που μπορεί να προσβάλλουν τη μέλισσα δεν έχει ακόμα καθοριστεί.

Περισσότερες πληροφορίες για αυτούς τους ιούς:

Ιός της οξείας παράλυσης (ABPV)

Ο ABPV προκαλεί παράλυση στις προσβεβλημένες ενήλικες και λευκά μάτια στις νύμφες. Ο ABPV εξαπλώνεται με τα ακάρεα της βαρρόα, ή μέσω της κατάποσης σωματιδίων του ιού που μολύνουν τους σιελογόνους αδένες των ενήλικων μελισσών, που μολύνουν μετά τις πηγές τροφής. Αναφέρεται επίσης ότι ο ιός μεταδίδεται κάθετα από τη βασίλισσα ή τον κηφήνα στους απογόνους τους. Ο ιός υπάρχει στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική, τη Νότια Αμερική, την Αφρική και τη Νέα Ζηλανδία. Είναι στενά συνδεδεμένος με τον ιό μελισσών του κασμίρ.

Ο ιός των παραμορφωμένων φτερών (DWV)

Δεν θα εμφανίσουν όλες οι μέλισσες συμπτώματα του (DWV). Θεωρείται ότι όταν μια αποικία βρίσκεται σε στρες ( που μπορεί να είναι η περίπτωση της προσβολής από βαρρόα) το αμυντικό σύστημα των μελισσών καταστέλλεται και οι μέλισσες γίνονται ευάλωτες σε ασθένειες. Οι μέλισσες που παρουσιάζουν συμπτώματα συνήθως έχουν παραμορφωμένα φτερά ( συχνά θρυμματισμένα ή πολύ ελαττωμένα), και κοντές κοιλιές, επίσης μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να παρατηρηθεί παράλυση. Ο ιός σχετίζεται επίσης με μειωμένο προσδόκιμο ζωής, ανομοιόμορφο γόνο και μειωμένους πληθυσμούς της αποικίας. Ο (DWV) είναι γνωστό ότι εξαπλώνεται από τα ακάρεα βαρρόα και Tropilaelaps. Ο ιός μπορεί επίσης να εξαπλωθεί από τη βασίλισσα και τον κηφήνα στους απόγονούς τους. Ο DWV υπάρχει στην Ασία, την Ευρώπη, την Αφρική, τη Βόρεια Αμερική και τη Νότια Αμερική.

Ο ιός της αργής παράλυσης (SPV)

Ο (SPV) προκαλεί παράλυση των δύο μπροστινών ποδιών με συμπτώματα που γίνονται εμφανή περίπου 10 μέρες αφού μολυνθεί η μέλισσα. Αυτό συνήθως συμβαίνει λίγες μόνο μέρες πριν πεθάνει η μέλισσα. Η μετάδοση θεωρείται ότι γίνεται ανάμεσα στις μέλισσες με την κατάποση σωματιδίων του ιού. Ο (SPV) σχετίζεται και μεταδίδεται επίσης με τα ακάρεα βαρρόα. Κάθετη μετάδοση του ιού από τη βασίλισσα ή τον κηφήνα στους απογόνους τους δεν έχει καταγραφεί. Ο ιός της αργής παράλυσης έχει αναφερθεί από τη Βρεττανία, τα Φίτζι και τη Δυτική Σαμόα.

Οι επιπτώσεις της βαρρόα ποικίλουν

Αν και τα γενικά συμπτώματα της προσβολής από βαρρόα αναφέρονται παραπάνω, τα συμπτώματα και η επίδραση της βαρρόα εξαρτώναι από έναν αριθμό διαφορετικών παραγόντων. Αυτό περιλαμβάνει το βαθμό της προσβολής από το ακάρεο μέσα στην αποικία και στις πιθανές προσβολές από ιούς που φιλοξενούνται από το ακάρεο μέσα στην αποικία των μελισσών.

Αν και είναι πιο δόκιμο σε χώρες που το ακάρεο της βαρρόα έχει υπάρξει με την Ευρωπαϊκή μέλισσα για αρκετά χρόνια, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι δεν υπάρχουν ξεκάθαροι κανόνες στον καθορισμό του αν ο πληθυσμός της βαρρόα ξαφνικά προξενεί κακό στην αποικία των μελισσών. Όπως έχει διαπιστωθεί παντού, ο πληθυσμός ενός ακάρεου που δεν προκαλεί εμφανή συμπτώματα σε μια αποικία, μπορεί να αποδειχθεί πολύ βλαβερός για μια άλλη. Αυτό μπορεί να οφείλεται, μερικώς, στις διαφορές στα επίπεδα και τους τύπους των ιών των μελισσών και άλλων παθογόνων που υπάρχουν στις αποικίες, στη φυσική ικανότητα ανθεκτικότητας των μελισσών στη βαρρόα, όπως και σε επιπρόσθετους περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως οι εποχικές συνθήκες.

Πολυάριθμες έρευνες έχουν δείξει ότι αυτό συμβαίνει. Για παράδειγμα, κάτω από γερμανικές συνθήκες, ένας βαθμός μόλυνσης των χειμερινών μελισσών άνω του 7%, μπορεί να οδηγήσει στην κατάρρευση της αποικίας, ενώ μια αμερικάνικη μελέτη βρήκε ένα σημαντικά υψηλότερο οριακό σημείο των 3000-4000 ακάρεων ανά αποικία. Μια άλλη μελέτη στη Γαλλία βρήκε ότι οι αφρόντιστες κυψέλες που ξεπερνούν ένα βαθμό μόλυνσης του περίπου 30% στις ενήλικες μέλισσες κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, δεν έχουν καμία πιθανότητα επιβίωσης τον επόμενο χειμώνα.

 ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ

Τα ακάρεα βαρρόα είναι εξωτερικά παράσιτα των ενήλικων μελισσών, όπως και των γόνων και των εργατριών. Τα ενήλικα θηλυκά ακάρεα μπορεί να βρεθούν σε προνύμφες και νύμφες ενήλικων μελισσών , ενώ τα νεαρά και ενήλικα αρσενικά ακάρεα βαρρόα πάνω σε προνύμφες και νύμφες.

Τα ενήλικα θηλυκά ακάρεα βαρρόα είναι οβάλ, πεπλατυσμένα, ακάρεα, κοκκινοκαφέ χρώματος. Έχουν περίπου 1.1mm μήκος και 1.5mm πλάτος. Τα ενήλικα αρσενικά έχουν πιο ανοιχτό χρώμα και είναι μικρότερα από τα θηλυκά. Όμοια, τα νεαρά ακάρεα βαρρόα είναι επίσης μικρότερα και πιο ανοιχτόχρωμα από τα ενήλικα θηλυκά.

Παρόμοια είδη

Υπάρχει ένας αριθμός ασπόνδυλων εντόμων που μοιάζουν με τα ακάρεα βαρρόα. Αυτά περιλαμβάνουν.

• Τη μύγα Braula (Braula coeca) η οποία είναι μικρή, κοκκινοκαφέ, 1.5mm μήκους μύγα που είναι καλυμμένη με αγκαθωτές τρίχες και έχει έξι μακριά πόδια. Το έντομο αυτό υπάρχει παγκοσμίως αλλά σήμερα απουσιάζει από την ηπειρωτική Αυστραλία.
• Τα ακάρεα Tropilaelaps (Tropilaelaps clareaeκαι T. mercedesae) είναι δραστήρια, κοκκινοκαφέ χρώματος ακάρεα με περίπου 1mm μήκος και 0.5-1mm πλάτος. Όπως η βαρρόα, προσβάλλουν γόνους και ενήλικες μέλισσες.
• Τα ακάρεα της γύρης (Mellitiphis alvearius) τα οποία έχουν ανοιχτό καφέ χρώμα και γύρω στο 0.75mm μήκος και 0.75mm πλάτος. Τα ακάρεα της γύρης δεν είναι βλαβερά για τις μέλισσες, αλλά κάποιες φορές βρίσκονται στις κυψέλες.

Μέθοδοι εντοπισμού

Υπάρχει μια ποικιλία μεθόδων εντοπισμού που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι μελισσοκόμοι για να επιθεωρούν συχνά τις κυψέλες τους για βαρρόα. Όλες οι μέθοδοι εντοπισμού έχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα και κάποιες είναι πιο ακριβείς από άλλες. Είναι σημαντικό να προσπαθήσετε να επιλέξετε μια μέθοδο επιτήρησης που είναι εύκολο να διεξαχθεί, δεν παίρνει πολύ χρόνο και δεν απαιτεί πολλές επισκέψεις στην κυψέλη, έχει καλή ευαισθησία και είναι αξιόπιστη.

Μεθόδοι εντοπισμού:

• άχνισμα με ζάχαρη
• πλύσιμο με οινόπνευμα
• αποσφράγιση του κηφήνα
• εξέταση της αποικίας
• εξέταση με κολλώδες πλαίσιο

Έρευνες έχουν δείξει ότι τα ακάρεα της βαρρόα δεν είναι κατανεμημένα ομοιόμορφα στην κυψέλη και ότι η κατανομή εξαρτάται από την εποχή του χρόνου. Για το λόγο αυτό, η αναζήτηση της βαρρόα πρέπει να αλλάζει σε κάθε εποχή του χρόνου. Προφανώς, αν δεν υπάρχουν γόνοι στην κυψέλη, όλα τα ακάρεα είναι πάνω στις ενήλικες μέλισσες και οι μέθοδοι δειγματισμού μελισσών μπορεί να είναι πολύ ακριβείς στο να καθορίσουν αν υπάρχουν ακάρεα στην κυψέλη. Αυτό περιλαμβάνει τις τεχνικές του πλυσίματος με οινόπνευμα και του αχνίσματος με ζάχαρη. Πάντως όταν υπάρχει μια μεγάλη ποσότητα γόνων στην κυψέλη την άνοιξη και τις αρχές του καλοκαιριού, θα υπάρχει ένα υψηλό ποσοστό ακάρεων μέσα στους γόνους απ’ ότι πάνω σε ενήλικες μέλισσες και γι’ αυτό θα πρέπει να γίνει αποσφράγιση των κηφήνων.

Τα ακάρεα βαρρόα είναι δύο φορές πιθανότερο να βρεθούν πάνω σε ενήλικες μέλισσες που πάρθηκαν από τη γονοφωλιά, συγκριτικά με τις μέλισσες που πάρθηκαν από μελιτοθαλάμους. Για τον έλεγχο του πληθυσμού της ενήλικης μέλισσας, έχει φανεί ότι για να υπάρχει ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της αποικίας των μελισσών, πρέπει να ληφθούν μέλισσες από τουλάχιστον τρία πλαίσια γόνων.

 ΜΕΤΑΔΟΣΗ

Τα ακάρεα βαρρόα είναι κινητικά και μπορούν να εξαπλωθούν εύκολα μέσα σε μια κυψέλη. Μπορούν εύκολα να αναπαραχθούν πάνω σε γόνους και αναδύονται και προσκολλώνται πάνω σε ενήλικες μέλισσες, ή μολύνουν άλλες προνύμφες και νύμφες μελισσών. Οι αποικίες μπορεί επίσης να μολυνθούν φυσικά αν οι μέλισσες μέσα στην αποικία κλέβουν από μολυσμένες κυψέλες ή με τις μέλισσες που τριγυρίζουν από μολυσμένες σε μη μολυσμένες αποικίες. Τα σμήνη και οι αποικίες που δραπετεύουν, μπορούν επίσης να εξαπλώσουν ακάρεα ανάμεσα σε περιοχές.

Οι μελισσοκόμοι θα μπορούσαν να εξαπλώσουν κατά λάθος τη βαρρόα, όταν τοποθετούν μολυσμένες κηρήθρες ή πληθυσμούς μελισσών σε μη μολυσμένες κυψέλες ή μελίσσια. Η βαρρόα μπορεί επίσης να εξαπλωθεί σε μεγάλες αποστάσεις πάνω σε ρούχα, εξοπλισμό, οχήματα και μέσω της μεταφοράς μολυσμένων κυψελών.

Ακάρεα βαρρόα έχουν επίσης παρατηρηθεί πάνω σε έντομα που θρέφονται με λουλούδια, όπως οι μπούμπουρες, οι σκαραβαίοι και οι συρφίδες. Αυτό δείχνει ότι η βαρρόα μπορεί να εξαπλωθεί σε μικρές αποστάσεις μέσω άλλων εντόμων που θρέφονται με λουλούδια.

Κατανομή

Varroa destructor

Τα ακάρεα βαρόα βρίσκονται σε όλο τον κόσμο, με την Αυστραλία να είναι η μόνη σημαντική χώρα παραγωγής μελιού που δεν έχει το ακάρεο.

Μέχρι το 2000, θεωρούνταν ότι το γένος αντιπροσωπεύονταν από τρία μόνο είδη: Τα Varroa jacobsoni, V. underwoodi και V. rindereri. Θεωρούνταν επίσης ότι το V. jacobsoni είχε εξαπλωθεί από την Ασιατική μέλισσα (Apis cerana) στην Ευρωπαϊκή μέλισσα (A. mellifera) μέσα σε 50 χρόνια (η βαρρόα εντοπίστηκε αρχικά σε ευρωπαϊκές μέλισσες το 1963). Πάντως το 2000 φάνηκε ότι αυτό που κάποτε θεωρούνταν ένα μόνο είδος με το όνομα V. Jacobsoni, στην πραγματικότητα αποτελείται από δύο διαφορετικά είδη που ονομάζονται Varroa destructor και V. Jacobsoni. Είναι η Varroa destructor που αποτελεί το κύριο είδος που μολύνει τις ευρωπαϊκές μέλισσες. Για το λόγο αυτό, όλες οι αναφορές πριν το 2000 που αναφέρονται στον V. Jacobsoni στις ευρωπαϊκές μέλισσες, αναφέρονται στην πραγματικότητα στη Varroa destructor ( δηλ. πριν αλλάξει η ονοματολογία).

Γενετικά τεστ έχουν δείξει ότι υπάρχουν πάνω από 25 διαφορετικοί γονότυποι Varroa destructor που επηρεάζουν τις Ασιατικές μέλισσες. Μόνο δύο από αυτούς ( ο κορεάτικος/ρωσικός γονότυπος και ο ιαπωνικός/ταϋλανδέζικος γονότυπος) είναι γνωστό να μπορούν να μολύνουν τις ευρωπαϊκές μέλισσες. Ο κορεάτικος/ρωσικός γονότυπος είναι πιο συνηθισμένος στην Ευρωπαϊκή μέλισσα και έχει εξαπλωθεί σε όλη την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή, την Αφρική, την Ασία, τη Βόρεια και Νότια Αμερική και τη Νέα Ζηλανδία. Ο ιαπωνικός/ταϋλανδέζικος γονότυπος έχει εξαπλωθεί σε όλη την Ιαπωνία, την Ταϋλάνδη, τη Βόρεια και Νότια Αμερική.

Πρόσφατες έρευνες έδειξαν νέους γονότυπους ακάρεων βαρρόα σε όλη την Ασία, όπως και νέες παραλλαγές του γονότυπου Κ και J, ο καθένας με μικρές παραλλαγές στο βιολογικό τους κύκλο και στην τοξικότητα. Οι νέοι πληθυσμοί της βαρρόα, σε συνδυασμό με τους εγκατεστημένους πληθυσμούς της βαρρόα, παρουσιάζουν μια ολοένα αυξανόμενη απειλή για τις μέλλισες .

Varroa jacobsoni

Πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι υπάρχει ένας συγκεκριμένος γονότυπος του Varroa jacobsoni που επηρεάζει τις Ευρωπαϊκές μέλισσες. Ονομάστηκε απλότυπος Java και είναι περιορισμένος στα υψίπεδα της Παπούα Νέα Γουινέα. Το παρακάτω κείμενο είναι ένα απόσπασμα από τον καταστροφέα βαρρόα: Ένα νέο έντομο των ευρωπαϊκών μελισσών – περίληψη έρευνας που περιγράφει την πρόσφατη έρευνα αυτής της νέας απειλής. Η μελέτη αυτή έχει χρηματοδοτηθεί από τον Οργανισμό Γεωργικών Βιομηχανιών και Ανάπτυξης.

Ο Varroa destructor είναι ένα παρασιτικό ακάρεο που αναδείχθηκε σε ένα σοβαρό έντομο της Ευρωπαϊκών μελισσών (Apis mellifera), κάνοντας ένα πρόσφατο άλμα από το φυσικό ξενιστή του, την Ασιατική μέλισσα (Apis cerana).

Το 2008, μια επισκόπηση παθογόνων μέλισσας στην Παπούα Νέα Γουινέα, βρήκε πληθυσμoύς του V. Jacobsoni (του απλότυπου Java) να αναπαράγονται για πρώτη φορά σε γόνους κηφήνων και εργατριών της ντόπιας A. mellifera και να προκαλούν απώλειες αποικιών. Το νέο αυτό γένος V. jacobsoni απλώθηκε στην Παπούα Νέα Γουινέα, αλλά όχι ακόμη στη γειτονική Παπούα (Ινδονησιακή επαρχία της δυτικής Νέας Γουινέας) ή στα Νησιά του Σολομώντα (ανατολικά της Παπούα Νέα Γουινέα), όπου ο V. jacobsoni ( του απλότυπου Java) επίσης αναπαράγεται  πάνω σε A. cerana. Αλλά περιέργως, πολύ μικροί αριθμοί ακάρεων βρέθηκαν στην Παπούα και τα Νησιά του Σολομώντα που αναπαράγονταν μόνο πάνω σε γόνους κηφήνων A. mellifera.  Η Αυστραλία ένα από τα τελευταία μέρη στον κόσμο που δεν έχουν Varroa destructor, οπότε είναι σημαντικό να μάθουμε περισσότερα γι’ αυτόν το νέο απλότυπο ακάρεου που βρίσκεται πολύ κοντά στην Αυστραλία (Παπούα Νέα Γουινέα, Νησιά του Σολομώντα, Παπούα) και να κατανοήσουμε το ρίσκο της A. Mellifera σε όλο τον κόσμο.

Η έρευνα υποδεικνύει ότι τα ακάρεα που τώρα αναπαράγονται  στην A. mellifera στην Παπούα Νέα Γουινέα φαίνονται ανίκανα να αναπαραχθούν στην A. cerana. Γι’ αυτό οι προσαρμογές που χρειάζονται τα ακάρεα για να παρασιτώσουν  στην A. mellifera  φαίνεται να είναι μόνιμες και εμποδίζουν την αναπαραγωγή της A. cerana. Πάντως, ποικίλοι πληθυσμοί ακάρεων φαίνεται να έχουν αλλάξει ξενιστές στην A. mellifera και πολλοί πληθυσμοί μπορεί να έχουν αρχίσει να αλλάζουν μόνιμα. Δύο γενετικά διαφορετικοί πληθυσμοί ανακαλύφθηκαν στην A. mellifera στην Παπούα Νέα Γουινέα και οι μικροί αριθμοί ακάρεων που βρέθηκαν στην Παπούα και τα Νησιά του Σολομώντα αναπαράγοντας μόνο σε γόνους κηφήνων A. mellifera, ήταν επίσης γενετικά διαφορετικοί από τα ακάρεα της Παπούα Νέα Γουινέα.

Λόγω της πολύπλοκης φύσης των ειδών των ακάρεων βαρρόα και των συγκεκριμένων γονότυπών τους, παρακάτω συνοψίζεται ένας περιληπτικός πίνακας των ειδών των ακάρεων βαρρόα και της σχέσης τους με τα είδη των μελισσών.

Ακάρεο	Μέλισσες ξενιστές
Varroa destructor Κορεάτικος/Ρωσικός και Ιαπωνικός/Ταϋλανδέζικος γονότυπος	Ευρωπαϊκή μέλισσα (Apis mellifera) Ασιατική μέλισσα (Apis cerana)
Varroa destructor άλλοι γονότυποι	Ασιατική μέλισσα (Apis cerana) Μέλισσα γίγαντας (Apis dorsata, μόνο ενήλικα θηλυκά ακάρεα) Νάνα μέλισσα (Apis florea, μόνο ενήλικα θηλυκά ακάρεα)
Varroa jacobsoni	Ασιατική μέλισσα (Apis cerana)
Varroa jacobsoni Απλότυπος Java	Ασιατική μέλισσα (Apis cerana) Ευρωπαϊκή μέλισσα (Apis mellifera)
Varroa rindereri	Μέλισσα Koschevnikov’s (Apis koschevnikovi)
Varroa underwoodi	Μέλισσα Sulawesian (Apis nigrocincta) Ορεινή μέλισσα (Apis nuluensis)

*Παρόλο που η έρευνα δείχνει ότι έχει γίνει η αλλαγή από A. cerana σε A. Mellifera για τον απλότυπο Java και ότι η αλλαγή αυτή είναι μόνιμη, αυτό χρειάζεται ακόμη να επιβεβαιωθεί πλήρως. 

 Επιλογές Διαχείρισης

Τα ακάρεα βαρρόα έχουν τεράστιο αρνητικό αντίκτυπο σε κάθε χώρα που έχουν εισαχθεί. Μετά τον πρώτο εντοπισμό σε μια χώρα, υπάρχουν συνήθως έντονες δράσεις από τους βιομηχανικούς και κυβερνητικούς επισήμους, όπως και ερευνητές επιστήμονες, με σκοπό να ελέγξουν την εξάπλωση των ακάρεων και να εμποδίσουν την κατάρρευση των αποικιών. Παρόλες αυτές τις προσπάθειες, πολλές χώρες έχουν αναφέρει ότι στα αρχικά στάδια εισβολής της βαρρόα, οι αποικίες των μελισσών κατέρρευσαν πολύ γρήγορα αν οι μελισσοκόμοι δεν παρενέβησαν με μεθόδους διαχείρισης, όπως οι χημικές θεραπείες. Αυτό συνήθως οφείλεται στην έλλειψη γνώσεων σχετικά με το βιολογικό κύκλο και τη βιολογία της βαρρόα, όπως και αποτελεσματικών μεθόδων ελέγχου.

Ακόμα και σε περιοχές όπου τα ακάρεα της βαρρόα υπάρχουν για αξιοσημείωτο διάστημα (10-20 χρόνια), οι μελισσοκόμοι και πάλι πρέπει να είναι επιμελείς στον έλεγχο και τη διαχείριση του ακάρεου, αλλιώς θα ρισκάρουν να χάσουν μεγάλο αριθμό κυψελών. Κάποιες περιοχές, αναφέρουν ακόμα απώλειες μέχρι και 30% κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Είναι δύσκολο γίνουν ακριβείς εκτιμήσεις για το συνολικό παγκόσμιο αντίκτυπο στη μελισσοκομία, αλλά είναι ασφαλές να υποθέσουμε ότι η βαρρόα έχει σκοτώσει εκατοντάδες χιλιάδες αποικίες μελισσών και συνεχίζει έτσι, προκαλώντας μεγάλες οικονομικές απώλειες και για τους μελισσοκόμους και για τους καλλιεργητές σπαρτών που βασίζονται στην επικονίαση.

Λαμβάνοντας υπόψη τον αντίκτυπο που έχει η βαρρόα στις αποικίες των μελισσών, ο ρόλος του μελισσοκόμου είναι να διατηρήσει τον πληθυσμό του ακάρεου κάτω από το επίπεδο όπου η βλάβη είναι αναπόφευκτη (σε οριακό επίπεδο) και γι αυτό να διατηρεί υγιείς τις αποικίες των μελισσών για την παραγωγή μελιού και άλλων προϊόντων της κυψέλης και για τις υπηρεσίες γονιμοποίησης. Δεν είναι απαραίτητο να σκοτώσει όλα τα ακάρεα για αποτελεσματικό έλεγχο και δεν είναι συνήθως επιθυμητό να το προσπαθήσει. Πάντως, όσο περισσότερα ακάρεα μείνουν πίσω, τόσο γρηγορότερα θα εδραιωθούν πάλι σε ζημιογόνα επίπεδα. Με σκοπό να καθορίσουν τις πιο κατάλληλες επιλογές διαχείρισης, οι μελισσοκόμοι πρέπει να λάβουν υπόψη κάποια από τα συγκεκριμένα θέματα:

• Το κόστος του ελέγχου –αυτό περιλαμβάνει το κόστος αγοράς των προϊόντων που χρησιμοποιούνται αλλά και το χρόνο και τη δουλειά που σχετίζεται με την περιποίηση των κυψελών. Αυτό σημαίνει ότι κάποιες επιλογές μπορεί να είναι καταλληλότερες για τους ερασιτέχνες απ’ ότι τους επαγγελματίες μελισσοκόμους. 

• Χημικά κατάλοιπα – η ανάγκη να διασφαλιστεί ότι το μέλι έχει αποδεκτά επίπεδα χημικών κατάλοιπων, θα περιοριστεί όταν μπορούν να εφαρμοστούν κάποια χημικά. 

• Ανθεκτικότητα – η βαρρόα μπορεί να δημιουργήσει ανθεκτικότητα σε κάποια χημικά. Αλλάζοντας ανάμεσα σε χημικά και εφαρμόζοντας τα πάντα σωστά (μη χρησιμοποιείτε λιγότερη δόση), μπορεί να ελαχιστοποιηθεί η ανάπτυξη χημικής ανθεκτικότητας στη βαρρόα. 

• Άλλες ανησυχίες – υπάρχουν πολλά άλλα ζητήματα που πρέπει να σκεφτεί ο κάθε μελισσοκόμος. Για παράδειγμα σε κάποιους μπορεί να μην αρέσει η χρήση συγκεκριμένων χημικών και να προτιμούν να αντιμετωπίσουν τα ακάρεα της βαρρόα στις αποικίες τους, χρησιμοποιώντας εναλλακτικές μεθόδους, όπως οι βιοτεχνικές μέθοδοι ή η ανατροφή από ¨απόθεμα επιζώντων¨.

Παραδοσιακά, η βαρρόα αντιμετωπιζόταν μεμονωμένα με τη χρήση αρκετών χημικών. Η προσέγγιση αυτή έχει αλλάξει με τον καιρό με νέα χημικά που υπάρχουν, όπως και μια ποικιλία μη χημικών μεθόδων. Παρακάτω παρατίθεται μια συνολική εικόνα αυτών των επιλογών διαχείρισης.

¨Σκληρά¨ακαρεοκτόνα

Τα τελευταία 15-20 χρόνια, οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνταν συχνότερα για τον έλεγχο της βαρρόα, ήταν τα ¨σκληρά¨ ακαρεοκτόνα (ενεργά συστατικά: Flumethrin, Tau-fluvalinate, Coumaphos, Amitraz). Πολλά από αυτά τα χημικά διατίθενται εμπορικά παγκοσμίως και είναι εύκολα στην εφαρμογή, άνετα οικονομικά και δεν απαιτούν εξειδικευμένη γνώση της βιολογίας και του βιολογικού κύκλου της βαρρόα. Πάντως και τα χημικά αυτά είναι πολύ επίμονα και μπορεί να συσσωρευτούν μετά από επαναλαμβανόμενες χρήσεις. Γι αυτό και τα ακαρεοκτόνα αυτά έχουν κάποια μειονεκτήματα. Αν δεν χρησιμοποιηθούν σωστά, τα χημικά αυτά έχουν την ικανότητα να μολύνουν σημαντικά το μέλι και άλλα προϊόντα και εκθέτουν τον πληθυσμό των μελισσών σε πολλαπλές χημικές ενώσεις που αποθηκεύονται στο κερί. Η υπολειμματική φύση των χημικών αυτών πάνω στα προϊόντα μελιού, όπως το κερί και το μέλι και το αποτέλεσμα πολλαπλών χημικών ενώσεων που αποθηκεύονται στο κερί κατά τη διάρκεια ανάπτυξης των γόνων, δεν επιμένει μόνο στου εποχικούς κύκλους, αλλά έχει και ζημιογόνες συνέπειες στο πληθυσμό των μελισσών και την ανάπτυξη των γόνων.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτά τα χημικά έχουν χρησιμοποιηθεί για πολλά χρόνια και το γεγονός ότι το δραστικό συστατικό αποθηκεύεται σε χαμηλά επίπεδα στο κερί, υπάρχει επίσης ένα αυξανόμενο επίπεδο ανθεκτικότητας της βαρρόα σε αυτά τα χημικά σε όλο τον κόσμο. Σε κάποιες περιοχές του κόσμου, προτείνεται να μη χρησιμοποιούνται τα χημικά που βασίζονται στα Flumethrin, Tau-fluvalinate, Coumaphos και στο Amitraz, εξαιτίας της αυξανόμενης ανθεκτικότητας των πληθυσμών των ακάρεων και της μειωμένης αποτελεσματικότητας των δραστικών αυτών συστατικών. Σε άλλες περιοχές του κόσμου, χρησιμοποιούνται ακόμα αποτελεσματικά ως μέρος μιας ολοκληρωμένης διαχείρισης εντόμων, μαζί με άλλες βιοχημικές μεθόδους, ή άλλα ¨μαλακά¨ ακαρεοκτόνα.

Δυστυχώς, η ανάπτυξη νέων ακαρεοκτόνων με βάση νέα ενεργά συστατικά θεωρείται απίθανη βραχυπρόθεσμα. Γι’ αυτό, τα χημικά που βασίζονται στο Flumethrin (Bayvarol) και Tau-fluvalinate (Apistan), συστήνονται απο πολλους για επείγουσα χρήση ως μέρος της αντιμετώπισης  της βαρρόα.

¨Μαλακά¨ ακαρεοκτόνα

Μαλακά ακαρεοκτόνα που αποτελούνται από οργανικά οξέα και αιθέρια έλαια, όπως το φορμικό οξύ, η θυμόλη, το οξαλικό οξύ και το γαλακτικό οξύ, μπορούν να χρησιμοποιηθούν στον έλεγχο της βαρρόα. Τα πλεονεκτήματα της χρήσης αυτών των ακαρεοκτόνων περιλαμβάνουν την επαρκή αποτελεσματικότητα έναντι στη βαρρόα, το χαμηλό ρίσκο συσσώρευσης κατάλοιπων στα προϊόντα των μελισσών και τη χαμηλή πιθανότητα ανθεκτικότητας του πληθυσμού των ακάρεων. Τα κυριότερα μειονεκτήματα των οργανικών οξέων και αιθέριων ελαίων ως επιλογή διαχείρισης για τη βαρρόα, περιλαμβάνουν τη μεταβλητότητα του ελέγχου συγκριτικά με τα καταγεγραμμένα ¨σκληρά¨ ακαρεοκτόνα. Αυτό συμβαίνει επειδή η αποτελεσματικότητα κάποιων συστατικών εξαρτάται από την πίεση εξάτμισης μέσα στην κυψέλη, τις περιβαλλοντικές συνθήκες που υπάρχουν , τη θερμοκρασία, το αν υπάρχουν γόνοι και το γεγονός ότι οι επιλογές διαχείρισης πρέπει να συντονιστούν καλά για καλύτερα αποτελέσματα γιατί η  αποτελεσματικότητα ανάμεσα στη βαρρόα και την τοξικότητα για τις μέλισσες δεν είναι πολύ μεγάλη. Είναι επίσης σημαντικό να θυμάστε ότι όταν αυτά τα χημικά συγκεντρωθούν, μπορεί να είναι βλαβερά για τους μελισσοκόμους.

Πολύ περισσότερα ακαρεοκτόνα αυτής της φύσης ενσωματώνονται στις στρατηγικές αντιμετώπισης για τη βαρρόα σε όλο τον κόσμο.

Βιοτεχνικές μέθοδοι

Οι βιοτεχνικές μέθοδοι περιλαμβάνουν τη χρήση μεθόδων που βασίζονται στην αγροτική οικονομία για την πληθυσμιακή μείωση του ακάρεου, μόνο με φυσικά μέσα. Κάποιες από τις πιο δημοφιλείς και αποτελεσματικές μεθόδους, περιλαμβάνουν παγίδευση των ακάρεων μέσα στις κηρήθρες των γόνων, οι οποίες μετά αφαιρούνται και καταστρέφονται. Γενικά οι μέθοδοι αυτές είναι κατάλληλες για χρήση μόνο την άνοιξη και νωρίς το καλοκαίρι. Μειώνουν την ανάγκη χρήσης χημικών και είναι πολύ ωφέλιμες σε περιοχές με αργή ροή μελιού.

Όλοι οι βιοτεχνικοί έλεγχοι εκμεταλλεύονται το γεγονός ότι τα ακάρεα αναπαράγονται μέσα στους γόνους. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν ασφράγιστοι γόνοι για την παγίδευση και αφαίρεση του ακάρεου βαρρόα από την αποικία. Αν μια αποικία δεν έχει γόνους και μετά προστίθεται ένα πλαίσιο ανοιχτών γόνων, τα ακάρεα θα μπουν φυσικά στους γόνους για να αναπαραχθούν, οπότε όταν ανοιχτούν, ο μελισσοκόμος μπορεί να μετακινήσει και να καταστρέψει την κηρήθρα μαζί με τα ακάρεα που είναι μέσα.

Κάποια συγκεκριμένα μέτρα περιλαμβάνουν την παγίδευση της κηρήθρας, το οποίο μπορεί να είναι πολύ πετυχημένο. Πάντως, τέτοιες μέθοδοι τείνουν να βασίζονται κρίσιμα στον καλό συγχρονισμό, οπότε είναι πιο κατάλληλες για έμπειρους μελισσοκόμους ή μελισσοκόμους μικρής εμβέλειας. Άλλες μέθοδοι, όπως η αφαίρεση κηφηνόγονων, είναι πολύ γρηγορότερες και λιγότερο πολύπλοκες στη χρήση. Η αφαίρεση κηφηνόγονων δεν θα επηρεάσει το μέγεθος της αποικίας ή την παραγωγή μελιού. Αν και είναι λιγότερο αποτελεσματική από την παγίδευση των κηρήθρων, η αφαίρεση κηφήνων μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην επιβράδυνση της πληθυσμιακής αύξησης του ακάρεου, ενώ θα μειώσει τη συχνότητα με την οποία θα χρειαστούν άλλες μέθοδοι. Η αφαίρεση 3-4 εντελώς σφραγισμένων κηρήθρων κηφηνόγονων στην αρχή της σεζόν, μειώνει τον τελικό πληθυσμό του ακάρεου από περίπου 50 σε 70%.

Μια άλλη δημοφιλής μέθοδος για τη μείωση της βαρρόα, είναι η χρήση ανοιχτών  βάσεων (κινητή βάση με σήτα) . Αν και τα επίπεδα αποτελεσματικότητάς της αμφισβητούνται, η αντικατάσταση των συμπαγών σανίδων της βάσης της μελισσοκομικής αποικίας, με κινητή βάση με σήτα, μπορεί να μειώσει τους πληθυσμούς της βαρρόα μέχρι και 15%. Η σήτα  είναι επίσης ένα πολύτιμο εργαλείο υπολογισμού του μεγέθους των πληθυσμών του ακάρεου, όπως και παρακολούθησης της αποτελεσματικότητας των θεραπειών. Αυτό επιτυγχάνεται απλά προσθέτοντας ένα συρτάρι κάτω από τη  βάση και χρησιμοποιώντας ένα χαρτί  για τον εντοπισμό των ακάρεων βαρρόα που πέφτουν από την αποικία με φυσικό τρόπο.

Παρόλα τα πλεονεκτήματά τους, οι περισσότερες βιοτεχνικές μέθοδοι είναι κατάλληλες μόνο για περιορισμένες περιόδους του έτους και είναι ευεργετικό να τις συνδυάζετε με άλλες μεθόδους, για μια πιο αποτελεσματική στρατηγική αντιμετώπισης του ακάρεου.

Το 2010 πραγματοποιήθηκε στην Αυστραλία ένα εργαστήριο που ανέπτυσσε λεπτομερώς τις μη χημικές και λιγότερο χημικές επιλογές στην αντιμετώπιση της βαρρόα. Η αναφορά του εργαστηρίου, οι μη χημικές και λιγότερο χημικές επιλογές στην αντιμετώπιση της βαρρόα, διατίθενται δωρεάν για κατέβασμα και χρηματοδοτήθηκαν από το ¨Rural Industries Research and Development Corporation¨.

Χημική ανθεκτικότητα και κατάλοιπα

Δύο από τα μεγαλύτερα ζητήματα που έχουν αντιμετωπιστεί παγκοσμίως στη θεραπεία της βαρρόα, περιλαμβάνουν την αυξανόμενη ανθεκτικότητα των πληθυσμών του ακάρεου έναντι στα χημικά που χρησιμοποιούνται για τον περιορισμό τους, όπως και τα κατάλοιπα που βρίσκονται στο μέλι και το κερί, που είναι αποτέλεσμα της φροντίδας των κυψελών για βαρρόα. Και τα δύο αυτά ζητήματα είναι πολύ σοβαρά και πρέπει όλοι οι μελισσοκόμοι να γνωρίζουν τα ρίσκα που σχετίζονται με καθένα από αυτά τα προβλήματα.

Χημική ανθεκτικότητα

Όπως κάθε άλλο έντομο, οι πληθυσμοί της βαρρόα θα αναπτύξουν τελικά ανθεκτικότητα σε κάθε χημικό που χρησιμοποιείται. Εξατομικευμένες παραλλαγές σε ένα πληθυσμό ακάρεου μπορεί να οδηγήσουν σε μικρούς αριθμούς ακάρεων με ανθεκτικά χαρακτηριστικά (π.χ. μια χοντρότερη επιδερμίδα που εμποδίζει την είσοδο στο δραστικό συστατικό, ή ένας μεταβολισμός που μπορεί να διασπά το δραστικό συστατικό πριν βλάψει το ακάρεο). Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι γενετικά και γι’ αυτό κληρονομούμενα. Αν και τα ακάρεα με αυτά τα χαρακτηριστικά είναι γενικότερα πιο αδύναμα αναπαραγωγικά και αρχικά είναι παρόντα μόνο σε πολύ μικρούς αριθμούς, όταν υπάρξει ισχυρή πίεση επιλογής στον πληθυσμό του ακάρεου, τέτοια ανθεκτικά στελέχη μπορεί να αρχίσουν να κυριαρχούν.

Αυτό μπορεί να συμβεί όταν ο πληθυσμός των ακάρεων εκτίθεται επαναλαμβανόμενα σε χημικά για βαρρόα, αφήνοντας εν ζωή πιο ανθεκτικά ακάρεα για αναπαραγωγή και κληρονομώντας περεταίρω την ευνοϊκότερη γενεσιολογία. Μετά από πολλές γενιές, τα ακάρεα αυτά θα τείνουν να γίνονται περισσότερο κοινά, μέχρι να αποτελέσουν την πλειοψηφία του πληθυσμού των ακάρεων. Το πόσο διαρκεί αυτή η διαδικασία, εξαρτάται από έναν αριθμό παραγόντων, όπως το πόσο συχνά η βαρρόα εκτίθεται σε χημικά για βαρρόα και σε ποιά δόση. Συχνή χρήση των ίδιων χημικών μέσα στο χρόνο, ή αν χρησιμοποιούνται λάθος (π.χ. χαμηλότερες δόσεις από αυτές που προτείνεται) ή όταν οι θεραπείες αφεθούν στην κυψέλη, θα πυροδοτήσουν ευρέως την ανάπτυξη ακάρεων βαρρόα ανθεκτικών σε χημικά.

Τα προβλήματα με τους ανθεκτικούς στη βαρρόα πληθυσμούς, έχουν αρχίσει να εμφανίζονται σε όλο τον κόσμο και είναι ευρέως τεκμηριωμένα. Αναφορές για χημική ανθεκτικότητα σε μεγάλα ¨σκληρά¨ χημικά ακαρεοκτόνα, άρχισαν να εμφανίζονται γύρω στο 2000 και έχουν πλέον τεκμηριωθεί στη Νέα Ζηλανδία, τη Βρετανία, την Αμερική και τον Καναδά. Αυτοί οι ανθεκτικοί πληθυσμοί έχουν ακολούθως, αυξηθεί σημαντικά και εξαπλώνονται με αναμενόμενες συνέπειες. Σε μια προσπάθεια επιβράδυνσης της ανάπτυξης ανθεκτικότητας και ελέγχου της βαρρόα, πολλοί μελισσοκόμοι σε αυτές τις χώρες, φαίνονται να αντιμετωπίζουν τη βαρρόα με τη χρήση άλλων εγκεκριμένων χημικών σε εναλλακτική βάση, όπως και βιοτεχνικών μεθόδων μέσω ενός ολοκληρωμένου προγράμματος διαχείρισης (IPM).

Χημικά κατάλοιπα

Υπάρχει μια αυξανόμενη πίεση σε όλες τις γεωργικές βιομηχανίες για να επιβεβαιώσουν ότι το φαγητό που παράγεται δεν περιέχει υπερβολικά χημικά κατάλοιπα. Το μέλι και το κερί δεν αποτελούν εξαίρεση. Η ποικιλία των χημικών επιλογών που διαθέτουν οι μελισσοκόμοι (αναφέρονται παραπάνω) μπορούν να αφήσουν χημικά κατάλοιπα στο μέλι και το κερί. Αυτό έχει προκαλέσει πολλά ζητήματα για τα κατάλοιπα σε όλο τον κόσμο, όχι μόνο για τους μελισσοκόμους αλλά και για τους καταναλωτές. Όλοι οι χημικοί έλεγχοι που εφαρμόζονται σε μια κυψέλη, έχουν το ρίσκο να αφήσουν πίσω τους χημικά κατάλοιπα. Οι κίνδυνοι από τα χημικά κατάλοιπα έχουν ελαχιστοποιηθεί από τους μελισσοκόμους παγκοσμίως, χρησιμοποιώντας αυτές τις απλές κατευθυντήριες γραμμές:

• Επιλέξτε προσεκτικά μεθόδους ελέγχου, λαμβάνοντας υπόψη ποια μέθοδος (ή μέθοδοι) ελέγχου θα ταιριάξει καλύτερα στις ανάγκες σας.

• Πάντα να χρησιμοποιείτε τα χημικά σύμφωνα με την ετικέτα τους και να ακολουθείτε όλες τις οδηγίες ασφάλειας και παρακράτησης.

• Ρυθμίστε το χρόνο της εφαρμογής των χημικών ώστε να υπάρχει ένα ελάχιστο ρίσκο υπολείμματος (π.χ. χειριστείτε την κυψέλη πριν τη ροή μελιού)

• Προσπαθείτε να χρησιμοποιείτε χημικά μόνο όταν χρειάζεται. Για παράδειγμα, μόνο όταν οι πληθυσμοί της βαρρόα είναι σε βλαβερά επίπεδα και είναι πιθανό να μειωθούν με χημική αντιμετώπιση. Πάντως, θα υπάρχουν αυξημένα κόστη ελέγχου, τα οποία θα πρέπει να σκεφτεί η κάθε επιχείριση.

Αποθέματα ανθεκτικά στη βαρρόα

Η επιλεκτική ανατροφή μελισσών ανθεκτικών στη βαρρόα, θεωρείται η μόνη μακροπρόθεσμη λύση στον περιορισμό της βαρρόα. Πολλές προσπάθειες έχουν γίνει σε όλο τον κόσμο για να ανατραφούν ειδη  ανθεκτικά στη βαρρόα, χτίζοντας τις φυσικές αμυντικές συμπεριφορές των μελισσών που έχουν αναγνωριστεί και επιλεχθεί με πολλά φυσικά και τεχνικά προγράμματα ανατροφής.

Αυτό έχει γίνει εφικτό γιατί μέλισσες σε όλο τον κόσμο έχουν αναπτύξει μια ποικιλία τρόπων με τους οποίους μπορούν να ζήσουν με επιτυχία με τα ακάρεα βαρρόα. Οι αποικίες που είναι ανθεκτικές στη βαρρόα αναστέλλουν την αύξηση του πληθυσμού του ακάρεου σε τέτοιο βαθμό που μπορούν να επιβιώσουν μακροπρόθεσμα με έναν υγιή και παραγωγικό τρόπο χωρίς μεγάλες χημικές θεραπείες από τους μελισσοκόμους. Δεν είναι πολλοί από αυτούς τους μηχανισμούς ανθεκτικότητας εντελώς κατανοητοί, αλλά αρκετοί μπορεί να επιλεγούν σε ένα πρόγραμμα ανατροφής. Η πιο αξιοσημείωτη από τις φυσικές αμυντικές συμπεριφορές είναι η συμπεριφορά υγιεινής και περιποίησης. Οι μέλισσες που επιδεικνύουν συμπεριφορά περιποίησης, χρησιμοποιούν τα πόδια τους για να χτενιστούν. Αυτό το κάνουν και στον εαυτό τους και σε άλλες μέλισσες στην αποικία. Αυτή η συμπεριφορά περιποίησης αυξάνει τον αριθμό των ακάρεων βαρρόα που πέφτουν από τις ενήλικες μέλισσες (και κάποιες φορές πεθαίνουν) και μειώνει τον αριθμό των ακάρεων βαρρόα στην αποικία. Η συμπεριφορά υγιεινής είναι η πιο μελετημένη από όλες τις φυσικές άμυνες ενάντια στη βαρρόα και έχει συζητηθεί  για πολλά χρόνια ως ένα σημαντικό κριτήριο επιλογής για προγράμματα ανατροφής. Αν και δεν είναι μια συμπεριφορά που στοχεύει ειδικά στον έλεγχο της βαρρόα, οι υγιεινές αποικίες έχει αποδειχθεί ότι διατηρούν χαμηλότερα φορτία ακάρεων, ειδικά σε μέτριους βαθμούς μόλυνσης και το χαρακτηριστικό είναι αρκετά κληρονομήσιμο.

Οι μέλισσσες που έχουν αυτή τη συμπεριφορά υγιεινής μπορούν να εντοπίσουν πολλά προβλήματα που επηρεάζουν τους γόνους (Αμερικάνικη σηψιγονία, σακόμορφος γόνος, ασκοσφαίρωση κλπ), ακόμη κι αν ο γόνος είναι σφραγισμένος και αφαιρούν τους προσβεβλημένους γόνους. Επειδή τα ακάρεα βαρρόα μπορούν να αποφύγουν τον εντοπισμό και να μετακινηθούν σε γόνους που αναπτύσσονται, πριν το σφράγισμα, οι μέλισσες έχουν λίγο χρόνο να βρουν και να αφαιρέσουν τη βαρρόα προτού να συμβεί αυτό.  Οι μέλισσες με συμπεριφορά υγιεινής έχουν μια εκλεπτυσμένη ικανότητα εντοπισμού της βαρρόα σε σφραγισμένα κελιά, αφαιρούν το σφράγισμα και αφαιρούν το γόνο. Συχνά, αυτή η συμπεριφορά μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο του ακάρεου, ενώ μειώνει τους πληθυσμούς της βαρρόα. Μια επαυξημένη μορφή συμπεριφοράς υγιεινής, που έχει ονομαστεί ¨Ευαίσθητη Υγιεινή της Βαρρόα (VSH) έχει επίσης ανακαλυφθεί σε κάποια προγράμματα ανατροφής. Το απόθεμα μελισσών με VSH έχει την ικανότητα να εντοπίσει τη βαρρόα σε σφραγισμένα κελιά και να αφαιρέσει μόνο τα ακάρεα βαρρόα που αναπαράγονται μέσα στο κελί.

Μια ακόμη μακροπρόθεσμη προσπάθεια επιλογής ανθεκτικών ειδών μέλισσας, είναι η εισαγωγή των ¨ρώσικων μελισσών (Primorski)¨. Οι ρώσικες μέλισσες είναι ένα ευρωπαϊκό υποείδος μέλισσας που εισήχθη στην ανατολική Ρωσία πάνω από 100 χρόνια πριν. Επειδή τα ακάρεα βαρρόα είναι ντόπια στην περιοχή, οι Ρωσικές μέλισσες έχουν αναπτύξει μια γενική αντίσταση ή ανθεκτικότητα στο ακάρεο. Οι μέλισσες αυτές δεν έχουν καμία αμυντική συμπεριφορά ενάντια στη βαρρόα. Παρόλα αυτά, πολλές αναφορές έχουν επιβεβαιώσει ότι οι μέλισσες αυτές μπορούν να διατηρήσουν ένα σημαντικά μικρότερο πληθυσμό συγκριτικά με άλλα είδη Ευρωπαϊκών μελισσών. Η αυξημένη ανθεκτικότητά τους στα ακάρεα βαρρόα οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, ανάμεσα σε αυτούς, η χαμηλή έλξη των κελιών των γόνων, η μειωμένη αναπαραγωγή ακάρεων και η εκτεταμένες φορετικοί περίοδοι για τα ακάρεα. Τα πιο επιτυχημένα προγράμματα ανατροφής έχουν γίνει με Ρωσικές μέλισσες μέσω του Τμήματος Γεωργίας της Αμερικής με απόθεμα που πλέον είναι ευρέως διαθέσιμο σε μελισσοκόμους στην Αμερική.

Βαρρόα και ιοί

Το ακάρεο βαρρόα μπορεί να μολύνει τις μέλισσες με πολυάριθμους τρόπους. Θεωρείται ότι η τελική κατάρρευση της αποικίας και η κατάρρευση μιας κυψέλης μολυσμένης από βαρρόα, με τις τυπικές σακατεμένες και παραμορφωμένες μέλισσες, τη διασκορπισμένη φωλιά των γόνων, την απώλεια συντονισμένης κοινωνικής συμπεριφοράς και της ραγδαίας μείωσης του πληθυσμού, είναι αποτέλεσμα πολλαπλών ιογενών μολύνσεων, παρά απευθείας παρασίτωση της κάθε μέλισσας από τη βαρρόα.

Δεν είναι εφικτό για τους μελισσοκομικούς χειρισμούς να ελεγχθούν απευθείας οι ιογενείς λοιμώξεις μέσα στις αποικίες μελισσών, αλλά η καλή διαχείριση θα βοηθήσει. Η διαχείριση των αποικιών για την αποφυγή απωλειών που σχετίζονται με ιούς των μελισσών περιλαμβάνουν:

• Αντικαθιστάτε συχνά τα πλαίσια των γόνων (ιδανικά κάθε 3-4 χρόνια). Επιθεωρείτε τα πλαίσια των γόνων τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο, την άνοιξη και το φθινόπωρο.
• Τακτική αντικατάσταση της βασίλισσας με ένα ανθεκτικό είδος μέλισσας, καθώς κάποια είδη φαίνεται να είναι πιο ευάλωτα σε κάποιους ιούς.
• Η ελαχιστοποίηση διατροφικών στρες σε μια αποικία, παρέχοντας σιρόπι ζάχαρης και συμπλήρωμα γύρης κατά τις περιόδους ανεπάρκειας.
• Η ελαχιστοποίηση άλλων εντόμων και ασθενειών θα βοηθήσει τον έλεγχο όποιων προβλημάτων σχετίζονται με τους ιούς των μελισσών.

Το άλλο μεγάλο μέσο αποφυγής/ ελέγχου ιογενών λοιμώξεων μέσα σε μια αποικία μελισσών είναι ελέγχοντας τα μεγάλα μέσα μετάδοσης, που είναι το ακάρεο βαρρόα. Συστήνεται, οι πληθυσμοί του ακάρεου να περιορίζονται όσο περισσότερο γίνεται για την αποφυγή οριακών επιπέδων μέσα στην αποικία μελισσών και πιθανής κατάρρευσής της.

Ολοκληρωμένη διαχείριση εντόμων

Η ολοκληρωμένη διαχείριση εντόμων (IPM), αναφέρεται σε ένα σύνολο συστημικής προσέγγισης, στοχευμένο στη διαχείριση ενός εντόμου με ελάχιστη χρήση εντομοκτόνων. Η προσέγγιση IPM έχει υιοθετηθεί ευρέως σε άλλες γεωργικές βιομηχανίες και έχει αποδειχθεί ότι είναι ένα αποτελεσματικό μέσο διαχείρισης από τους μελισσοκόμους σε όλο τον κόσμο. Η υιοθέτηση πρακτικών IPM, περιλαμβάνει συχνή επίβλεψη για έντομα και εφαρμογή χημικών μόνο όταν είναι απαραίτητο ( όπως όταν η παρουσία του ακάρεου ξεπερνά ένα καθορισμένο επίπεδο) και τη χρήση μη χημικών επιλογών αντιμετώπισης για τον πληθυσμιακό έλεγχο του ακάρεου όπου ταιριάζει. Αυτό είναι πολύ πιο αποτελεσματικό από την εναλλακτική της αναμονής μέχρι οι αριθμοί του ακάρεου να φτάσουν σε βλαβερό επίπεδο εωσότου  εφαρμοστούν μέσα ελέγχου, ή της εφαρμογής των ίδιων τρόπων χρόνο με το χρόνο, ανεξαρτήτως του αριθμού των εντόμων.

Για τους μελισσοκόμους, η καλή γεωργική οικονομία και η καλή διαχείριση αποικίας, θα πρέπει να είναι το σημείο εκκίνησης για τον αποτελεσματικό έλεγχο του ακάρεου βαρρόα. Το να προσέχετε την υγεία των μελισσών και το να είστε σίγουροι ότι μπορείτε να αναγνωρίσετε τα σημάδια της μικρής μόλυνσης από βαρρόα, είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Για να βοηθήσει σ’ αυτό, θα πρέπει να διεξάγεται συχνή παρακολούθηση των επιπέδων βαρρόας. Θα πρέπει να γίνεται παρακολούθηση των αποικιών τουλάχιστον τέσσερις φορές το χρόνο: Νωρίς την άνοιξη, κατά τη διάρκεια της ανοιξιάτικης/ καλοκαιρινής ροής μελιού, μετά από κάθε τελευταία ροή και στο τέλος του φθινοπώρου πριν το χειμωνα. Αν πιστεύετε ότι έχει συμβεί μια σημαντική εισβολή ακάρεου από ανεπαρκώς φροντισμένες αποικίες , η συχνότητα επίβλεψης θα πρέπει να αυξηθεί. Τα επίπεδα των ακάρεων ανάμεσα στις αποικίες και τα μελίσσια μπορεί να ποικίλουν πάρα πολύ, οπότε είναι πάντα καλή ιδέα να επιθεωρείτε ένα αντιπροσωπευτικό ποσοστό αποικιών μέσα σε κάθε μελίσσι, συμπεριλαμβανομένων των δυνατών και αδύναμων κυψελών.

Άλλα κλειδιά αγροτικής οικονομίας και πρακτικών διαχείρισης που μπορούν να υιοθετήσουν οι μελισσοκόμοι, συμπεριλαμβάνουν τη συντήρηση των μελισσιών για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων της κλοπής και της περιπλάνησης, όπως και την επιλογή ειδών που φαίνονται να δείχνουν ανθεκτικότητα στη βαρρόα.

Για τους μελισσοκόμους, η υιοθέτηση μιας στρατηγικής IPM για τον έλεγχο της βαρρόα, μπορεί να έχει πολλά οφέλη. Αυτό περιλαμβάνει:

• Ο έλεγχος σε διάφορα σημεία κατά τη διάρκεια του έτους, το κάνει δυσκολότερο για τον πληθυσμό του ακάρεου να αγγίξει βλαβερά επίπεδα, στα οποία θα συνέβαινε απώλεια αποικίας.
• Ο συνδυασμός της χρήσης βιοτεχνικών και χημικών επιλογών θα μειώσει την αξιοπιστία των εντομοκτόνων και θα καθυστερήσει την ανάπτυξη ανθεκτικότητας του ακάρεου στα χημικά.
• Η μείωση της χρήσης χημικών θα ωφελήσει και τις μέλισσες. Η επίδραση των χημικών για βαρρόα μέσα στην κυψέλη, πάνω στις μέλισσες, έχει δείξει ότι μειώνει τη μακροβιότητα των βασιλισσών, μειώνει το σπέρμα και τη μακροβιότητα των γόνων, προκαλεί το θάνατο των γόνων και μειώνει τα σχέδια της γέννας της βασίλισσας. Πιστεύεται ότι υπάρχουν πολύ περισσότερες επιπτώσεις.
• Αφού τα επίπεδα της βαρρόα ποικίλουν από χρόνο σε χρόνο, οι επιλογές ελέγχου μπορούν εύκολα να τροποποιηθούν ώστε να αντανακλούν τα μεταβαλλόμενα επίπεδα μόλυνσης.

Δυστυχώς, δεν υπάρχει καμία στρατηγική IPM για τη βαρρόα που να είναι κατάλληλη για όλες τις περιπτώσεις. Αυτό συμβαίνει γιατί υπάρχουν τεράστιες παραλλαγές στο βαθμό εισβολής του ακάρεου, του κλίματος, τις μελισσοκομικές πρακτικές, τα επίπεδα μόλυνσης και τα οικονομικά επίπεδα ορίων. 

Συγχρονισμός των μεθόδων αντιμετώπισης της βαρρόα

Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα ελέγχου της βαρρόα. Αυτοί περιλαμβάνουν:

• Ο τύπος θεραπείας που χρησιμοποιείται και η αποτελεσματικότητα των χημικών (π.χ. κάποιες θεραπείες/ χημικά είναι πιο αποτελεσματικές από άλλες).
• Επιλογή του χρόνου εφαρμογής της θεραπείας (π.χ. αν εφαρμοστεί πολύ νωρίς, μπορεί να χρειαστεί επιπρόσθετη θεραπεία, αν εφαρμοστεί πολύ αργά, η κυψέλη μπορεί να είναι πολύ αδύναμη για να επιβιώσει το χειμώνα)
• Η διαχείριση του μελισσιού (π.χ. έχουν λάβει θεραπεία όλες οι κυψέλες στο μελίσσι; Αν όχι, υπάρχει κίνδυνος η βαρρόα να προσβάλλει γρήγορα τις κυψέλες που έλαβαν θεραπεία).

Μπορούν να χρησιμοποιηθούν πολλά προγράμματα ή αγωγές για την αντιμετώπιση της βαρρόα και παρατίθενται παρακάτω. Να θυμάστε πάντα ότι η αντιμετώπιση δε σημαίνει μόνο  χρήση χημικών για βαρρόα και μπορεί να περιλαμβάνει τη χρήση άλλων βιοτεχνικών μεθόδων ελέγχου, όπως η  αφαίρεση.

Θεραπείες της άνοιξης και του φθινοπώρου / ημερολογιακές θεραπείες

Οι περισσότεροι μελισσοκόμοι έχουν βρει ότι οι δύο πιο σημαντικές θεραπείες για τη βαρρόα, είναι κατά τη διάρκεια της άνοιξης και μετά από την τελευταία ροή μελιού, πριν το χειμώνα. Η εαρινή θεραπεία διασφαλίζει ότι οι μέλισσες έχουν αναδυθεί από το χειμώνα με ένα πολύ χαμηλό επίπεδο μόλυνσης, το οποίο θα βοηθήσει τις μέλισσες κατά την πιο πολυάσχολη εποχή του χρόνου (άνοιξη και καλοκαίρι). Στη χειμερινή θεραπεία, η αποικία θα είναι μειωμένη σε μέγεθος, ενώ η μόλυνση θα συνεχίζει να αυξάνεται. Ο σκοπός αυτής της θεραπείας είναι να μειώσει σημαντικά τον πληθυσμό των ακάρεων, ενώ θα προστατεύει τους λίγους τελευταίους κύκλους των γόνων που παράγουν νέες μέλισσες που χρειάζονται για ένα επιτυχημένο ξεχειμώνιασμα της αποικίας. Αν παραλείψετε ή καθυστερήσετε αυτή τη θεραπεία, οι μέλισσες θα κουβαλούν ένα μεγαλύτερο φορτίο το χειμώνα, το οποίο θα σημαίνει μικρότερο προσδόκιμο ζωής, επακόλουθη πληθυσμιακή συρρίκνωση των ενήλικων μελισσών και πιθανή κατάρρευση της αποικίας.

Καθώς αντιμετωπίζονται όλες οι κυψέλες, η μέθοδος αυτή μειώνει τα κόστη παρακολούθησης αλλά σημαίνει επίσης ότι υπάρχουν και επιπλέον κόστη χημικού ελέγχου, καθώς κάποιες κυψέλες μπορεί να μη χρειάζονται θεραπεία (π.χ. αν δεν υπάρχει βαρρόα ή αν δεν είναι σε βλαβερά επίπεδα). Αυτή η μέθοδος αντιμετώπισης θα έχει πλεονεκτήματα στα πρώιμα στάδια εισβολής της βαρρόα, καθώς λαμβάνουν θεραπεία όλες οι κυψέλες, ακόμη κι αν ο πληθυσμός του ακάρεου δεν είναι αρκετά μεγάλος για να ανιχνευθεί.

Θεραπεία βασισμένη στους αριθμούς της βαρρόα

Οι θεραπείες που βασίζονται στους αριθμούς της βαρρόα, περιλαμβάνουν (βλ. παραπάνω) αρχές παρακολούθησης του πληθυσμού της βαρρόα και θεραπεία της κυψέλης μόνο όταν ο πληθυσμός της βαρρόα έχει φτάσει σε κάποια οικονομικά όρια (που σημαίνει ότι οι κυψέλες λαμβάνουν θεραπεία μόνο όταν είναι οικονομικά δικαιολογημένο). Αυτή η μέθοδος αντιμετώπισης έχει το πλεονέκτημα ότι μειώνει τη χρήση χημικών (και γι αυτό μειώνει τα κόστη των χημικών) και τη συσσώρευση ανθεκτικότητας της βαρρόα στο χημικό. Πάντως η θεραπεία αυτή χρειάζεται πρόσθετη παρακολούθηση, που ακολούθως θα αυξήσει τα κόστη εργασιακών ωρών.

Συντονισμένες θεραπείες

Ο πληθυσμός της βαρρόα σε μια κυψέλη αυξάνει με έναν εκθετικό βαθμό. Με άλλα λόγια, ο πληθυσμός αυξάνεται με τον καιρό ολοένα και πιο γρήγορα. Αν μια μόνο κυψέλη ή μελίσσι λάμβανε θεραπεία και οι γειτονικές κυψέλες όχι, τα ακάρεα της βαρρόα από δίπλα, μπορούν να εισβάλλουν γρήγορα (π.χ. να τις φέρουν μέσα με την περιπλάνηση ή με τις κλέφτρες μέλισσες) και να επανοικίσουν σε κυψέλες που έλαβαν αγωγή. Για το λόγο αυτό οι θεραπείες είναι πιο αποτελεσματικές όταν όλες οι κυψέλες σε μια περιοχή λαμβάνουν θεραπεία ταυτόχρονα. Μια τέτοια στρατηγική θεραπείας, ονομάζεται ¨Συντονισμένη θεραπεία¨.

Οι συντονισμένες θεραπείες έχουν το πλεονέκτημα ότι υπάρχει λιγότερη διασταυρούμενη εισαγωγή βαρρόα από αποικία σε αποικία (καθώς όλες οι κυψέλες στην άμεση περιοχή λαμβάνουν θεραπεία και γι αυτό έχουν μειώσει τους πληθυσμούς της βαρρόα), που σημαίνει ότι ο πληθυσμός της βαρρόα χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να εδραιωθεί σε βλαβερά επίπεδα σε κάθε κυψέλη. Το μειονέκτημα ενός τέτοιου συστήματος είναι ότι μπορεί να είναι δύσκολο να συντονιστεί και είναι λιγότερο αποτελεσματικό όταν οι κυψέλες μετακινούνται συχνά ανάμεσα σε περιοχές.

Μαθήματα κλειδιά

Παρακάτω παρατίθενται κάποια μαθήματα κλειδιά  για αποτελεσματικές στρατηγικές και έλεγχο της βαρρόα. Αν και είναι σχετικά μόνο με τους μελισσοκόμους που διαχειρίζονται τη βαρρόα, παρέχουν μια επίγνωση στο τί είναι σημαντικό να έχουν υπόψη οι μελισσοκόμοι, όταν ψάχνουν να συμπληρώσουν αποτελεσματικές επιλογές διαχείρισης. Παρακαλώ σημειώστε ότι το ¨Βαρροοκτόνα¨ αναφέρεται και στα σκληρά και στα μαλακά ακαρεοκτόνα.

• Παρακολουθήστε τη μόλυνση στις κυψέλες σας. Χρειάζεται να γνωρίζετε αν ο πληθυσμός του ακάρεου συσσωρεύεται γρηγορότερα από ότι νομίζετε ή αν οι θεραπείες δεν αποδεικνύονται αποτελεσματικές. Μην εφαρμόζετε απλά και το αφήνετε στην τύχη.
• Μιλήστε με άλλους ντόπιους μελισσοκόμους για τα προβλήματα που βιώνετε με τη βαρρόα και τις στρατηγικές ελέγχου που χρησιμοποιείτε. Μπορεί να είναι βοηθητικό να δουλέψετε μαζί, για παράδειγμα με συντονισμένες θεραπείες.
• Εφαρμόστε ολοκληρωμένη διαχείριση εντόμων (IPM) χρησιμοποιώντας ένα συνδυασμό βαρροοκτόνων και βιοτεχνικών μεθόδων. Αυτό θα δώσει τον πιο αποτελεσματικό έλεγχο.
• Επιβραδύνετε την ανάπτυξη και την εξάπλωση της ανθεκτικής βαρρόα και ελαχιστοποιήστε τον κίνδυνο των κατάλοιπων της θεραπείας, εφαρμόζοντας μόνο όταν είναι απαραίτητο. Η παρακολούθηση θα σας βοηθήσει να αποφασίσετε πόσο συχνά θα πρέπει να γίνεται.
• Χρησιμοποιείτε μόνο εγκεκριμένα βαρροοκτόνα. Αυτά έχουν αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα ενάντια στη βαρρόα και αποδεδειγμένη ασφάλεια για τις μέλισσες, τους μελισσοκόμους, τους καταναλωτές και το περιβάλλον. Πάντα να ακολουθείτε τις οδηγίες της ετικέτας.
• Όταν είναι εφικτό εναλλάξτε τη χρήση δύο ή περισσότερων ασύνδετων βαρροοκτόνων (π.χ. βαρροοκτόνα με διαφορετική ομάδα δραστικών συστατικών). Αυτή είναι μια αποτελεσματική στρατηγική για την επιβράδυνση της ανάπτυξης ανθεκτικότητας. Αποφύγετε τη χρήση των ίδιων βαρροκτόνων κάθε χρόνο.
• Θυμηθείτε ότι η χρήση μη εγκεκριμένων χημικών στις αποικίες σας ή η κακή χρήση εξουσιοδοτημένων βαρροοκτόνων, μπορεί να αφήσει βλαβερά και ανιχνεύσιμα κατάλοιπα στα προϊόντα των μελισσών σας.
• Να είστε προετοιμασμένοι να τσεκάρετε για ανθεκτικότητα στη βαρρόα. Μάθετε να ελέγχετε για ανθεκτικότητα και κερδίστε εμπειρία στη χρήση άλλων ελέγχων. Όταν η ανθεκτικότητα φτάσει, θα πρέπει να σταματήσετε τη χρήση αυτών των φαρμάκων στα οποία τα ακάρεα δεν είναι πια ευάλωτα και να βασιστείτε σε εναλλακτικές.
• Να είστε ευέλικτοι και προσαρμόσιμοι στον έλεγχο για βαρρόα. Οι μέθοδοι που λειτουργούν σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να μη λειτουργούν σε άλλες.
• Να είστε ενήμεροι για τις νέες εξελίξεις στον έλεγχο της βαρρόα. Καθώς η κατάσταση αναπτύσσεται, θα χρειαστεί να επιβεβαιώσετε ότι έχετε τις τελευταίες πληροφορίες που θα σας βοηθήσουν να ανταποκριθείτε κατάλληλα.
• Επιλέξτε και διατηρείστε μέλισσες που φαίνεται να δείχνουν αυξημένη ανθεκτικότητα στη βαρρόα.

VIDEO

Τα βίντεο αυτά έχουν δημιουργηθεί για να βοηθήσουν στην παροχή πληροφοριών σχετικά με τον κύκλο ζωής , τη βιολογία, την ταυτοποίηση και τις πιθανές επιλογές διαχείρισης της Βαρροα . Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι ορισμένα από αυτά τα βίντεο έχουν παραχθεί στο εξωτερικό, καθώς οι συστάσεις θεραπείας που παρουσιάζουν μπορεί να διαφέρουν από εκείνες στην Ελλάδα