Η κοινωνία των μελισσών δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς αποτελεσματική επικοινωνία. Η περισσότερη επικοινωνία των μελισσών γίνεται με την οσμή και τη γεύση. Το περίπλοκο σύστημα χημικών αγγελιοφόρων που χρησιμοποιούν οι μέλισσες ονομάζεται ορμόνες και φερομόνες . Μια φερόμενη είναι μια χημική ουσία που εκκρίνεται από ένα άτομο και όταν αυτή προσλαμβάνεται από ένα άλλο άτομο του ίδιου είδους έχει ως αποτέλεσμα μια συγκεκριμένη απόκριση και συμπεριφορά. Μια φερομόνη διαφέρει από μια ορμόνη στο ότι περνά από το ένα άτομο στο άλλο. Βασιλικές φερομόνες Μία από τις πιο δραστήριες και ζωτικής σημασίας φερομόνες χημικής επικοινωνίας στην κοινωνία των μελισσών είναι η έκκριση της βασίλισσας από τα κάτω γνάθια. Ως ονομασία αυτής της έκκρισης των γναθιαίων αδένων έχει επικρατήσει ο όρος " ουσία της βασίλισσας ". Χημικά είναι πολύ διαφορετική ουσία με τουλάχιστον 17 βασικά συστατικά. Οι νεοεμφανιζόμενες βασίλισσες έχουν λίγη φερομόνη αλλά από την έκτη μέρα οι αδένες των κάτω γνάθων μπορούν να παράγουν αρκετά χημικά για να δώσουν τη δυνατότητα στην βασίλισσα να προσελκύσει κηφήνες για ζευγάρωμα. Οι ώριμες βασίλισσες εκκρίνουν τη διπλάσιο ποσότητα και το κάνουν καθημερινά. Οι χημικές ουσίες διασκορπίζονται στο σώμα της βασίλισσας καθώς την περιποιείται κάθε μια από τις εργάτριες μέλισσες . Οι εργάτριες παραλαμβάνουν τη φερομόνη με την επαφή με τη βασίλισσα και την μοιράζονται μεταξύ τους. Όταν η βασίλισσα απομακρυνθεί από την κυψέλη της, οι εργάτριες μέλισσες ταράσσονται και μέσα σε μία ώρα αντιλαμβάνονται την απουσία της και αρχίζουν την διαδικασία της αντικατάστασης της βασίλισσας εντός τεσσάρων ωρών από την απουσία της. Βασιλική ουσία είναι υπεύθυνη για τις ακόλουθες συμπεριφορές:
- Αναστολή της κατασκευές βασιλικών κελιών
- Αναστολή της ανάπτυξης των ωοθηκών στις εργάτριες μέλισσες
- Σεξουαλική έλξη για ζευγάρωμα με τους κηφήνες
- Προσέλκυση των εργατριών στους αφεσμους
- Βοηθούν τις εργάτριες να αναγνωρίσουν την βασίλισσα
Επικοινωνία συναγερμού Οι φερομόνες συναγερμού διανέμονται ευρέως στα κοινωνικά έντομα. Οι μέλισσες έχουν δύο διαφορετικές φερομόνες συναγερμού. Οι γνάθοι των εργατριών παράγουν 2-επτανόνη και ένας από τους αδένες koschevnikov παράγει οξικό ισοπεντύλιο . Η φερορμόνη συναγερμού είναι πιο γνωστή και είναι η κύρια χημική ειδοποίηση. Η χημική ουσία που απελευθερώνεται από ένα τσίμπημα μελισσών, ο οξικός ισοπεντυλεστέρας, απουσιάζει από τους νεαρές εργάτριες , ενώ οι μέλισσες ηλικίας 15+ ημερών έχουν 1 έως 5 mg. Υπάρχουν διάφορα άλλα συστατικά του αδένα όπως οξικά άλατα και αλκοόλες και μπορούν να λειτουργούν σε συνδυασμό με το οξικό ισοπεντυλεστέρα. Η αμυντική συμπεριφορά συσχετίζεται με το οξικό ισοπεντύλιο. Οι αμυντικές συμπεριφορές κυμαίνονται από την προειδοποίηση έως την πτήση (βουητό). Αν η διαταραχή εξακολουθεί να υφίσταται το κέντρισμα είναι η τελευταία απάντηση. Οι μέλισσες εμφανίζουν έναν ταχύτερο χρόνο αντίδρασης και πιο συγκεντρωμένη άμυνα κατά την αντίληψη της φερομόνης συναγερμού. Γενικά, οι μέλισσες θα απαντήσουν στη φερορμόνη συναγερμού μόνο στην αποικία ή κοντά στην αποικία, όχι σε όλη την περιοχή. Ο καπνός καλύπτει με κάποιο τρόπο τη φερομόνη. Η δεύτερη φερορμόνη συναγερμού, η 2-επτανόνη, παράγεται από τις εργάτριες από τους σιαγονικούς αδένες. Οι μέλισσες ανταποκρίνονται στην 2-επτανόνη στην είσοδο της φωλιάς με τον ίδιο τρόπο όπως και στην οξική ισοπεντύλη. Φερομονη του Αδένα Nasonov Οι εργάτριες παράγουν τη φερομονη του αδένα Nasonov . Ο αδένας εκπέμπει ένα μίγμα επτά τερπενοειδών που εξυπηρετεί κυρίως στον προσανατολισμό. Για να απελευθερωθεί το χημικό μίγμα, οι εργάτριες στέκονται ψηλά στα πίσω πόδια με την κοιλιακή χώρα υψωμένη και κλίση του τελευταίου κοιλιακού τμήματος προς τα κάτω ενώ ανοιγοκλείνουν τα φτερά. Οι μέλισσες χρησιμοποιούν τη φερομόνη για να βοηθήσουν τις άλλες μέλισσες να βρουν , φαγητό και πηγές νερού και βοηθά στο σχηματισμό του τσαμπιού κατά τη σμηνουργία . Ενεργεί με τη βασιλική ουσία σαν μια συναυλία φερομόνων για να κρατήσει τις μέλισσες ενός σμήνος μαζί. Άλλες φερομόνες που παράγονται από τις περισσότερες μέλισσες περιλαμβάνουν τη φερομόνη του αδένα του Dufour , τη ταρσική φερομόνη, τη τεργιτική φερομόνη Το μείγμα φερομονών συν τη χαρακτηριστική φερορμόνη της βασιλικής υπογραφής, αναμειγνύεται για να δώσει σε κάθε αποικία των μελισσών μια ξεχωριστή οσμή της κάθε κυψέλης. Η οσμή της κυψέλης δεν είναι μια συγκεκριμένη φερομόνη, αλλά μεταδίδει μια χημική ταυτότητα σε κάθε κοινωνική μονάδα.